Online stamboom aanleggen? Houd rekening met de privacywetgeving

Wij mensen houden ervan om ons verleden te kennen. Het succes van de opleiding geschiedenis aan menig universiteit is daar een prachtig voorbeeld van. Sommigen graven echter ook dieper in hun eigen verleden. Zo merken we bijvoorbeeld ook de groeiende populariteit van online stambomen. Toch kun je bij het aanleggen van een online stamboom maar beter rekening houden met de privacy van de levenden. Wij geven enkele belangrijke regels en richtlijnen mee opdat jouw online stamboom de privacy van de levenden zou respecteren.

De privacywet: enkel voor de levenden

De Privacywet beschermt de gegevens die informatie bevatten over levende personen. Overledenen vallen niet onder het toepassingsgebied van die wet maar kunnen wel onder andere bepalingen vallen. We denken bijvoorbeeld aan de wetgeving rond de toegang van patiëntendossiers en het Europese fundamenteel recht op privacy. Belangrijk om hierbij in het achterhoofd te houden: gegevens van een overledene kunnen persoonlijke informatie bevatten van levende personen. Publiceer je met andere woorden de gegevens van een overleden moeder waarbij staat opgegeven dat X haar kind is? Dan kan X zich wel degelijk nog steeds beroepen op de privacywet.

In principe kunnen we hieruit twee conclusies trekken:

• Voor de publicatie van gegevens van levenden is altijd voorafgaand toestemming nodig van de levende;
• De Privacywet is niet van toepassing op overledenen.

Richtlijnen online stamboom privacy bij levenden

Concrete jurisprudentie is er niet. Wel zijn er verschillende gedragscodes gepubliceerd door de Privacycommissie. Op basis hiervan kunnen we de voornaamste regels opvatten:

• Vooraleer je gegevens opneemt van levenden, heb je voorafgaand hun toestemming nodig;
• Geeft de levende geen toestemming, dan mogen de gegevens niet gepubliceerd worden;
• Alle gegevens die de levende identificeerbaar maken vallen hieronder: is de partner van de overledene nog in leven, dan mag je het huwelijk niet zomaar bekendmaken;
• Informatie over doden mag je openbaar maken (mits voorgaande relativering);
• Ook wanneer gegevens eerder gepubliceerd waren (bv. bekendmaking van het huwelijk in een krant), heb je niet automatisch het recht om de gegevens te publiceren. Hetzelfde geldt voor openbaarmaking in openbare bronnen (archieven).

Weet wel dat er een discutabel punt bestaat waarbij mogelijks toch gegevens van levenden kunnen gepubliceerd worden. Zo hanteert de Privacywet een termijn van honderd jaar. Alhoewel iemand mogelijks ouder kan zijn dan honderd jaar, zou je in principe “mogen aannemen” dat die persoon toch zou overleden zijn en de gegevens publiceren. Andere juristen halen aan dat zekerheidshalve toch beter een termijn van 120 jaar wordt gehanteerd om in je stamboom levenden hun privacy te garanderen.

Dit geeft ons in de praktijk volgende overzichtelijke regels:

• Is de persoon overleden? Dan mag je de gegevens publiceren, anders gelden onderstaande regels;
• Is de persoon nog in leven (gekend) en geeft de persoon toestemming: dan mag je publiceren, zonder toestemming niet;
• Is de persoon misschien in leven (ongekend) en is er een termijn van 100/120 jaar verstreken na de geboorte: publiceren, bij kortere termijn niet.
• Is de persoon nog in leven (gekend) en is er een termijn van 100 (of meer) jaar verstreken na de geboorte: niet publiceren.

Mag je op jouw online stamboom ook foto’s van overledenen opnemen?

Als het gaat om de publicatie van foto’s komen we automatisch in het vaarwater van het portret- en auteursrecht. Ook bij overledenen gelden deze regels.

Voor de levende gelden volgende regels:

• Je mag enkel een portret van de levende publiceren als de levende door ook toestemming toe gaf;
• Je moet ook de toestemming hebben van de fotograaf die het auteursrecht heeft. Is de fotograaf echter al meer dan 70 jaar overleden? Dan hoef je hier geen rekening mee te houden.

Voor de overledene geldt een dubbele termijn:

• Je mag de foto pas ten vroegste publiceren vanaf tien jaar na het overlijden van die persoon;
• Je mag de foto enkel publiceren met toestemming van de auteur of zeventig jaar na het overlijden van de auteur.

Uiteraard sluiten we ook af met de praktische stand van zaken: inbreuken zijn op het net overal wel te vinden. Jurisprudentie daarentegen niet waardoor voorgaande richtlijnen ook met het nodige aftastwerk werden opgesteld. Blijkbaar heeft niemand echt zin om er voor naar de rechtbank te trekken.

Anderzijds: de meeste online stambomen zijn gewoon te vinden op gespecialiseerde websites waar je ook gewoon de websitebeheerder kan verzoeken om de gegevens te verwijderen. Mogelijks worden op die manier wel heel wat claims vermeden. Hoeveel? Dat kunnen we uiteraard niet zeggen.