Sinds 3 juli 2024 is het in de Europese Unie niet langer toegestaan om plastic drankverpakkingen met losse dop op de markt te brengen. Deze maatregel maakt deel uit van de bredere implementatie van de Europese SUP-richtlijn (Single Use Plastics), die gericht is op het verminderen van de schadelijke milieu-effecten van kunststofproducten voor eenmalig gebruik. De federale regering heeft deze richtlijn inmiddels omgezet in Belgisch recht, wat gevolgen heeft voor de kunststofmarkt en het milieubeleid.
Achtergrond van de regelgeving
De SUP-richtlijn, officieel bekend als Richtlijn 2019/904/EU, werd opgesteld als reactie op de toenemende zorgen over de vervuiling door plastic, met name in mariene omgevingen. Een significant aandeel van het plastic zwerfafval bestaat uit producten voor eenmalig gebruik, waaronder plastic drankverpakkingen. Losse doppen van deze verpakkingen dragen bij aan zwerfafval en vormen een bedreiging voor zowel het milieu als de volksgezondheid.
Door te eisen dat doppen en deksels vast aan de verpakkingen blijven, beoogt de richtlijn de kans op verspreiding van dit zwerfafval drastisch te verminderen. Deze regelgeving is een essentieel onderdeel van de bredere Europese inspanningen om de circulaire economie te bevorderen en de milieu-impact van kunststofproducten te beperken.
Juridische implementatie en uitzonderingen
Producenten en distributeurs moeten zich houden aan de nieuwe regels voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik. Sinds 3 juli 2024 mogen drankverpakkingen van maximaal drie liter, met uitzondering van glazen of metalen verpakkingen met kunststof doppen en deksels, alleen op de markt worden gebracht als de doppen tijdens het gebruik aan de verpakking blijven bevestigd.
Er zijn echter enkele uitzonderingen op deze regel. Zo zijn verpakkingen voor voeding bedoeld voor specifiek medisch gebruik, zoals gedefinieerd in Europese Verordening (EU) nr. 609/2013, uitgezonderd. Dit betekent dat dergelijke verpakkingen nog steeds op de markt mogen worden gebracht, zelfs als de doppen niet vast aan de verpakking zitten.
Voordelen van de nieuwe regelgeving
Allereerst draagt deze regelgeving bij aan het verminderen van plastic zwerfafval, een probleem dat niet alleen esthetisch storend is, maar ook schadelijk is voor het milieu. Dieren, met name in mariene ecosystemen, verwarren vaak kleine plastic onderdelen met voedsel, wat leidt tot verstikkingsgevaar en zelfs de dood. Bovendien komt plastic op die manier ook in de voedselketen terecht, bijvoorbeeld via vissen.
Daarnaast ondersteunt deze maatregel de overgang naar een circulaire economie door de afvalproductie te verminderen en de recycling van materialen te bevorderen. Het gebruik van gerecycleerd materiaal in plastic verpakkingen wordt ook gestimuleerd. Vanaf 2025 moeten PET-flessen bijvoorbeeld voor minstens 25% uit gerecycleerde kunststoffen bestaan, een percentage dat tegen 2030 moet stijgen naar 30%. Ook hier zijn er weer uitzonderingen, bijvoorbeeld bij medische toepassingen.
