Definitie Memorie van Toelichting

De Memorie van Toelichting (Frans: exposé des motifs) is een document die aan een wetsontwerp wordt toegevoegd. In die Memorie van Toelichting wordt uitgelegd wat de bedoeling is van dat wetsontwerp.  Die Memorie van Toelichting wordt geschreven door degene die het wetsvoorstel indiende.

In de praktijk gaat het om een bespreking en artikelsgewijze uitleg. Zo kan een artikel van het wetsontwerp bijvoorbeeld bepalen dat een artikel in een andere wet wordt gewijzigd. In de toelichtende memorie zullen we dan lezen waarom die specifieke wijziging nodig is.

Inhoud en verplichtingen van de Memorie van Toelichting

Het opstellen van een toelichtingsmemorie is wettelijk verplicht (zie art. 3, § 1, gecoördineerde wetten RvS 1973). Inhoudelijk kan het een verantwoording bevatten van het voorgestelde ontwerp, maar kan het evenzeer gaan om een pleidooi over de beleidsmatige opportuniteit ervan. Zo kan de Memorie bijvoorbeeld inspelen op maatschappelijke kritiek of aangeven waarom de voorgestelde oplossing de beste oplossing is.

De Memorie van Toelichting biedt vaak verduidelijking van juridische termen en normen en helpt deze te interpreteren. Het is binnen die context dat zowel rechtspraak als rechtsleer naar de toelichtingsmemorie kan teruggrijpen.

Meestal bestaat de ‘ exposé des motifs‘  uit volgende motiverende onderdelen:

• Een algemene toelichting
  • Korte samenvatting
  • De probleemstelling
  • De doelstelling van het ontwerp
  • Een omschrijving van de motieven voor bepaalde beleidskeuzes
  • Een impactanalyse
  • Een motivering indien wordt afgeweken van adviezen door de Raad van State of andere adviesraden
  • De te nemen of te wijzigen uitvoeringsbesluiten
  • De wijze waarop toezicht zal worden uitgeoefend op de naleving van het ontwerp
  • Een bespreking van de manier waarop inbreuken op het ontwerp zullen worden bestraft
  • Een beschrijving van de bijzondere totstandkomingsprocedure
• Bespreking van de artikelen
• De ondertekening door de Minister-President en de indienende minister of ministers
• Bijlagen
  • bv. adviezen van de Raad van State, omzettingstabellen, impactanalyses, … .