In een vorig artikel hadden we het reeds over de intrede van AI in de juridische wereld. Onder impuls van een bericht gepubliceerd door Cicero, een ontwikkelaar van software voor de advocatuur, gaan we deze keer echter iets dieper in op de wereld van de online rechtbanken. Die online rechtbanken deden dit jaar hun intrede en beloven alvast voor een ware revolutie te zorgen in de juridische wereld, althans als we de experts mogen geloven.
1 juni 2017: de eerste online rechtbank ooit
De allereerste online rechtbank verscheen in Canada, British Columbia. De rechtbank behandelt schadeclaims met een maximale waarde van 5.000 dollar. De rechtbank maakt integraal deel uit van het openbaar rechtssysteem en moet datzelfde rechtssysteem een stuk toegankelijker maken. Het doel is duidelijk: kleine geschillen uit de rechtszaal weren om zo een efficiënter rechtssysteem te bekomen.
Geheel nieuw was het echter niet: er was al een online dienst die burgerlijke geschillen omtrent het zogenaamde co-eigendom van woongemeenschappen regelde. Dat de staat de digitale weg opgaat, zoveel is duidelijk: informatie, online berekeningstools en allerhande digitale bronnen worden tevens gratis aangeboden.
31 juli 2017: bètaproject in het Verenigd Koninkrijk
Het Verenigd Koninkrijk volgde klaarblijkelijk ook het digitale voorbeeld, zij het echter binnen een testproject. Dat testproject begon te lopen op 31 juli 2017 en zal afgesloten worden op 30 november 2019.
Op dit moment is het enkel toegankelijk voor een select testpubliek, waardoor we het bezwaarlijk echt een publieke rechtbank kunnen noemen. Vanaf 2018 zal daar echter verandering in komen en zal het opengesteld worden voor rechtsconsumenten. Het gaat hierbij enkel en alleen om vorderingen van minder dan 10.000 pond.
De eerste testresultaten tonen echter aan dat het systeem nog niet voldoende toegankelijk is en dat ruim 50% van de rechtzoekenden problemen hebben bij het invullen van de formulieren. Daarom zal de HM Courts and Tribunal Services waarschijnlijk bijstand verlenen.
De onlinerechtbank zal zich in eerste instantie richten op het vinden van een minnelijke overeenkomst tussen de partijen, maar dat hoeft geen verplichting te zijn.
18 augustus 2017: volwaardige rechtbank in China
In Hangzou, China, is er intussen ook een volwaardige rechtbank actief. Volwaardig, want de zaken worden klassiek behandeld door een rechter en een jury. Ook het toepassingsgebied is erg ruim: inbreken op auteursrechten, online shoppen, productaansprakelijkheid en microfinancieringsleningen. Het indienen van een zaak verloopt erg vlot en kan in enkele minuten afgehandeld worden. De behandeling van de zaak gebeurt op een afgesproken moment via een livestream en de partijen kunnen via een videoconferentie hun argumenten uiteenzetten.
Om het recht van verdediging te garanderen en zekerheid te hebben van de identiteit van de partijen, maakt de rechtbank gebruik van allerhande technologieën zoals kunstmatige intelligentie, gezicht- en spraakherkenning.
Trials online! China’s first Internet court to handle increasing web-related cases https://t.co/Es8KY5BYaJ pic.twitter.com/xiN1XswRID
— China Xinhua News (@XHNews) 18 augustus 2017
Een goede zaak ?
Laat ons in eerste instantie de testresultaten van de voorlopers afwachten. Anderzijds zijn heel wat experts het erover eens dat online rechtbanken veel voordelen met zich mee kunnen brengen. Zo kan het de afstand met rechtzoekenden verkleinen, de toegang tot het gerecht vereenvoudigen, de gerechtelijke achterstand helpen wegwerken en de procedures helpen versnellen.
Anderzijds blijken de systemen met nog heel wat bekommernissen te kampen hebben. Zo weten burgers niet altijd hoe ze documenten dienen in te vullen en blijken ze soms nog steeds nood te hebben aan ondersteuning. De ontwikkeling van intelligente bots staat nog maar in zijn kinderschoenen, maar vooral hier kunnen ze een grote rol gaan spelen.
Wanneer we ook volwaardige online rechtbanken in België zullen aantreffen? Dat valt niet eenvoudig te zeggen. De digitalisering van de hoven en rechtbanken wordt nog steeds belemmerd door politieke beslissingen die vooral draaien rond besparingen en budgetbeperkingen. Maar als de digitale rechtbanken een schot in de roos blijken te zijn, de gerechtelijke achterstand helpen weg te werken én bovendien ook kostenefficiënt functioneren? Dan zal de wetgever misschien wel volgen.
