Klimaatzaak is van mening dat de basisrechten van de burgers worden bedreigd door de gevaarlijke gevolgen van de klimaatverandering. Vzw Klimaatzaak vraagt dan ook aan de Belgische overheden om op alle niveaus de nodige maatregelen te nemen om de uitstoot van broeikasgassen in ons land te verminderen, conform de roadmap voor een koolstofarm België tegen 2050. In 2014 startte men uiteindelijk een rechtszaak om de overheden te wijzen op hun verantwoordelijkheden. Dat bleek al een ware procedureslag te worden.
De rechtsvordering van vzw Klimaatzaak
In de dagvaarding verwijt vzw Klimaatzaak de federale overheid, het Waals Gewest, het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de niet-naleving van de zelf erkende doelstellingen (reductiedoelstellingen) en vraagt het een herstel in natura en preventieve maatregelen.
De vzw klaagt onder andere een schending van het recht op leven (art. 2 EVRM), het recht op eerbiediging van familie- en gezinsleven en de woning (art. 8 EVRM in samenhang met artikel 22 en 23 GW),het preventiebeginsel en het voorzorgsbeginsel aan. De volledige dagvaarding kan je hier terugvinden.
Nederlandstalige of Franse procedure?
Joke Schauvliege, Vlaams Minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, beperkte de discussie tot op heden echter tot de taal waarin de procedure voor de rechtbank gevoerd moet worden. Op 11 juni 2015 vroeg het Vlaams Gewest dan ook een wijziging van de taal van de gerechtelijke procedure naar het Nederlands. Indien dat niet mogelijk zou zijn, zou de procedure ten aanzien van het Vlaams Gewest apart gevoerd moeten worden. Althans, zo redeneerden zij. Hoe dan ook zou dat laatste de juridische kosten voor vzw Klimaatzaak verdubbelen.
Op 25 september 2015 wees de Franstalige rechtbank van eerste aanleg die redenering af. Op 23 oktober 2015 vocht het Vlaams Gewest echter die beslissing aan, waarna de arrondissementsrechtbank op 8 februari 2016 de eerdere uitspraak confirmeert. Nogmaals trekt Minister Schauvliege in beroep. Dit maal is het Hof van Cassatie het kind van rekening.
Uitspraak Hof van Cassatie
Het Hof van Cassatie heeft nu, op 20 april 2018 en enkele jaren na het instellen van de dagvaarding, het beroep van Joke Schauvliege verworpen. Hierdoor wordt definitief duidelijk dat de Klimaatzaakprocedure slechts een maal én in het Frans gevoerd moet worden.
Inhoudelijk is er met andere woorden nog niets beslist en werd het beperkt tot een procedurele uitputtingsslag die het de vzw ook financieel moeilijk heeft gemaakt. Of dat al dan niet de bedoeling was van de Minister, laten we in het midden. Het is hoe dan ook duidelijk dat het aandeel justitiekosten in de periode 2017-2018 gevoelig is toegenomen voor de vzw (41% t.o.v. 32%). Tot vreugde van vzw Klimaatzaak komt men nu echter uiteindelijk tot de essentie van de zaak. Er wordt in de loop van 2020 een eerste uitspraak verwacht. Mogelijks is ook dat slechts één vonnis in een verdere procedureslag.
