In de verhouding met bedrijven staan consumenten vaak heel zwak. Het is een van de redenen waarom het consumentenrecht er is gekomen: de consument beter beschermen. De afgelopen jaren is de consumentenbescherming steeds ruimer geworden en ook in 2022 is er sprake van een nieuwe verruiming. Dat heeft onder andere te maken met wijzigingen aan het garantierecht en nieuwe regels die gelden ten opzichte van platforms als bol.com, Amazon en Vinted.
Garantierecht van 2 jaar in België
Wanneer je als consument een product koopt bij een handelaar in de Europese Unie heb je recht op de wettelijke garantie. De garantietermijn bedraagt in principe twee jaar en kan in bepaalde omstandigheden worden beperkt tot een jaar. Het gaat dan om afwijkende afspraken die zijn gemaakt bij tweedehandsgoederen, bijvoorbeeld bij de aankoop van een tweedehandsauto. De garantietermijn kan ook korter zijn als dit overeenstemt met de normale levensverwachting van het product. Wie bij een bloemist een boeket bloemen koopt, kan nu eenmaal niet verwachten dat ze het twee jaar zullen uithouden.
Het recht op de wettelijke garantie geldt enkel bij de aankoop van lichamelijke, roerende goederen. Het gaat dan bijvoorbeeld om auto’s, laptops, dieren, smartphones en dergelijke meer. Onlichamelijke roerende goederen (bv. een licentie voor het programma Office) of onroerende goederen (bv. een huis of een stuk bouwgrond) vallen niet onder deze regeling. Aan deze garantietermijn wijzigt er in 2022 niks, deze termijn was ook al van toepassing in 2021.
Bewijslast ligt gedurende een jaar bij de verkoper
Er wijzigt wel iets aan de bewijslastregels die aan de garantietermijn verbonden zijn. Volgens de wet wordt er gedurende slechts een beperkte periode vermoed dat een gebrek aan het product het gevolg is van de niet-conformiteit. Voor 1 januari was deze periode zes maanden.
In de praktijk hield het in dat gedurende de eerste zes maanden de bewijslast bij de verkoper lag. Hij moest dan bewijzen dat het gebrek van het product niks te maken had met de niet-conformiteit en dat het aan de consument te wijten was, bijvoorbeeld omdat hij de smartphone in het water heeft laten vallen. Gedurende de 18 maanden die daarop volgden, was de bewijslast omgedraaid: de consument moest dan aannemelijk maken dat het gebrek niet zijn schuld was en al bij de aankoop van het product aanwezig was. Dat was vaak niet zo gemakkelijk.
Het is aan deze regel dat er op 1 januari is gesleuteld. De termijn van zes maanden is namelijk opgetrokken tot een jaar. Hierdoor staat een consument sterker in de schoenen. Na een jaar komt de bewijslast wel opnieuw bij de consument te liggen.
Strengere regels voor platforms en reviews
Het is niet de enige wijziging die ervoor moet zorgen dat de consument extra bescherming geniet. Op 28 mei 2022 zal er namelijk ook een nieuwe richtlijn in werking treden die platforms verplicht om transparanter te zijn. Platforms als bol.com, Amazon en Vinted – platforms waar derden hun spullen verkopen – zullen duidelijker moeten aangeven wie de verkoper is en tot wie de consument zich bij problemen moet richten. Ook komen er strengere regels omtrent reviews. Deze regels moeten valse reviews helpen te voorkomen.
