Robot Sophia, de robot die recent nog de Verenigde Naties toesprak, verkreeg staatsburgerschap in Saoedi-Arabië. Niet geheel verwonderlijk, want de interesse in kunstmatige intelligentie is er erg groot. Zo heeft het land bijvoorbeeld een minister voor Artificiële intelligentie. In de praktijk hoopt het land zich voornamelijk te profileren als innovatief centrum, nu ze ervaren dat de inkomsten uit olie misschien ooit zullen eindigen. Rest ons de vraag: zou een robot ook in België staatsburgerschap kunnen verkrijgen?
Welk geslacht heeft Sophia?
In Saoedi-Arabië stak het eerste probleem al snel de kop op: waarom moet robot Sophia als enige vrouw in Saoedi-Arabië geen hoofddoek dragen? Anderzijds kunnen we poneren: is robot Sophia wel een vrouw? Zijn het de uiterlijke kenmerken, die nota bene door haar ontwikkelaar werden toegekend, die er een vrouw van maken? Of gaat geslacht nog steeds om hormonen en de natuurlijke ontwikkeling, het lot der natuur? We zouden minstens kunnen poneren dat Sophia geslachtloos is, maar zelfs transgenders ervaren nog heel wat problemen in het dagdagelijks leven – laat staan dat een geslachtloze robot zijn weg zou vinden in de juridische wereld.
Een natuurlijk persoon?
In ons rechtssysteem zijn er zogenaamde natuurlijke personen en rechtspersonen. Natuurlijke personen dat zijn jij en ik: we hebben een eigen identiteit, persoonlijkheid en we zijn fysiek tastbaar. Een rechtspersoon is dan een onderneming: die kan contracten sluiten en zelfs aansprakelijk worden gesteld , maar kan bijvoorbeeld geen celstraf uitzitten.
Maar wat is Sophia? Is Sophia een natuurlijke persoon met een eigen identiteit? En hoe verkrijgt Sophia dan die identiteit? Een pasfoto kan enkel werken indien er geen twintig Sophia’s rondwandelen. Vingerafdrukken vormen ook geen oplossing. Dan toch maar een barcode gebruiken? Ook dat volstaat niet, aangezien identiteit toch nog steeds iets is dat iemand zelf mag ontwikkelen. Het lijkt quasi onmogelijk. Maar in Saoedi-Arabië kozen ze er toch voor om staatsburgerschap toe te kennen, iets wat we enkel kennen voor natuurlijke personen. In de praktijk blijkt het eerder een promotiestunt te zijn dan juridische waarde te hebben. Anders zouden bovenstaande implicaties zich al snel stellen.
Toch maar een rechtspersoon?
Sophia dan maar erkennen als een rechtspersoon die contracten kan sluiten, geld kan bezitten en inkopen kan doen? Moeten we haar ook een boekhouding laten bijhouden en moet ze boetes betalen indien ze haar btw-aangifte laattijdig indiende?
Bedrijven zouden het natuurlijk graag horen, want zo schuiven ze alle verantwoordelijkheden en verplichtingen rechtstreeks in de hydraulische voeten van de rechtspersonen die van hun band rollen. Een robot die gekke dingen doet is dan zelf aansprakelijk voor de aangerichte schade, zonder dat we nog kunnen spreken over de productaansprakelijkheid van de fabrikant. Misschien toch niet zo wenselijk?
En als een robot bezittingen kan hebben en deel kan nemen aan het economisch verkeer, hebben we dan niet zelf een onmogelijke concurrent in het leven geroepen? Een concurrent die niet moet eten of slapen en de klassieke arbeider rechtstreeks uit de fabriek concurreert? Toch maar robots verbieden om te werken? Of zou dat het gelijkheidsbeginsel schenden en moeten we ook hier een en ander reguleren? Het lijkt onbegonnen werk. Maar één ding staat vast: de dag dat robots ook écht deel kunnen nemen aan het juridisch verkeer, zal de juridische wereld helemaal door elkaar worden geschut.
1 reactie