In het Belgisch Staatsblad stond recent te lezen dat Federaal Minister Marie-Christine Marghem een sectorakkoord heeft gesloten met Detic om microplastic te verwijderen uit een reeks producten zoals cosmetica en tandpasta’s. Exact vier zinnetjes had ze nodig voor die aankondiging. Om welke producten het gaat? Dat weten we niet. We hebben bovendien nog meerdere punten van kritiek. Mogen we even zo vrij zijn om ze te uiten om de loftrompet toch even te counteren?
Wat is het toepassingsgebied?
Het sectorakkoord waar de minister het over heeft werd niet gepubliceerd. Het is dan ook onmogelijk om aan te geven hoe ver het toepassingsgebied van dit akkoord strekt. Op alle consmeticaproducten en tandpasta’s? Enkel bepaalde groepen? Het enige wat we kunnen achterhalen uit haar aankondiging is dat het om “een reeks producten gaat” (meer dan één) en ze bovendien “afspoelbaar” moeten zijn. Meerdere afspoelbare producten dus. Misschien kon dat toch iets concreter?
Bovendien lezen we in de aankondiging dat het akkoord als doel heeft “microplastics te verwijderen uit een reeks producten”. Zullen ze microplastics verwijderen uit bestaande producten? Zullen ze microplastic weren uit nieuwe producten? Zal de formule herzien worden? We hebben er, op basis van de officiële aankondiging, het raden naar.
In het annonceke van de minister verwijst ze naar een akkoord met DETIC. Bijzonder is dat DETIC lang niet de enige vertegenwoordiger is van de cosmeticaproducenten in ons land. Zo is er bijvoorbeeld ook nog Cosmetics Europe en de Koninklijke Belgische Vereniging van Cosmetologische Scheikundigen. We kunnen enkel maar aannemen dat zij niet bij dit akkoord betrokken werden.
Sectorakkoord werd niet gepubliceerd
Mag dat wel? In een voetnoot bij haar aankondiging verwijst de minister voor verdere uitleg naar de wet van 21 december 1998. Er zijn vier wetten waar ze het over zou kunnen hebben. De productennormenwet lijkt ons de meest logische. Bijzonder is dat de productennormenwet expliciet aangeeft dat de overeenkomst zelf moet worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. Dat gebeurde hier niet. Ook in het ontwerp werd aangegeven dat een samenvatting van het definitieve akkoord gepubliceerd zou worden in het Belgisch Staatsblad. Misschien dacht men dat hier wel wat onderhandelingsmarge was?
Wat zegt DETIC zelf?
Gelukkig kan een persbericht van DETIC nog de noodzakelijke duiding bieden. In haar persbericht geeft het immers aan dat het sectorakkoord uit twee delen zou bestaan:
- De actieve wetenschappelijke opvolging van de algemene problematiek van de microplastics met als doel om concrete oplossingen aan te reiken voor consumptieproducten;
- Het vervangen van plastic microkogeltjes in rinse-off cosmetische producten (inclusief tandpasta’s) tegen eind 2019.
Volgens DETIC zouden de doelstellingen duidelijk zijn. Bijzonder is dat het aantal rinse off-referenties op de Belgische markt nog in kaart moet gebracht worden. Zo duidelijk kunnen ze dan wel weer niet zijn. Wel geven ze aan dat “het uiteindelijke opzet is om tegen begin 2020 tot een nulpercentage te komen”. Begin 2020: is dat een slechte interpretatie van “eind 2019”?
Ook de communicatie van DETIC zelf is niet helemaal duidelijk. Sowieso is het frappant dat we voor onze informatie op zoek moeten op de website van DETIC en de bevoegde minister geen woord rept.
Tot slot halen we ook dit stukje DETIC-magie aan: “Gelet op de verkeerde informatie die over dit akkoord rondgaat is het belangrijk om eraan te herinneren dat een sectoraal akkoord een contract is dat de ondertekenaars wettelijk verbindt tot het behalen van de vastgelegde doelstellingen”.
Verkeerde informatie? Wij zijn nog steeds op zoek naar die verkeerde informatie waarover hier sprake is. Misschien zou het de moeite lonen dat de minister en de sector de tekst van het akkoord zouden publiceren? Dan zou niemand in het donker moeten tasten en moeten teruggrijpen naar verkeerde “informatie”.
Speuren naar verkeerde informatie in de ontwerptekst
Aangezien de minister in haar voetnoot verwijst naar de FOD VVL nemen we aan dat ze het daar heeft over het eerder ontwerp tot een akkoord. Dat werd daar immers wel gepubliceerd.
Toch biedt dat zeker geen duidelijkheid aangezien lang niet alle bepalingen de onderhandelingen doorstaan zullen hebben Wat wel duidelijk is, is dat de ontwerptekst spreekt van “consumptiegoederen” en er nu wordt gesproken van “afspoelbare cosmetica”. Een duidelijke afslanking van de ontwerptekst en misschien inderdaad wel “verkeerde informatie”.
Conclusie
Er is een akkoord tussen de Federale minister en DETIC over het weren van microplastic in afspoelbare cosmetica en tandpasta’s. Op welke producten het akkoord slaat weten we niet. Wat het akkoord inhoudt? Weten we niet. Of ook de andere vertegenwoordigers van de consmeticaproducten erbij betrokken waren? Dat lijkt ons niet het geval te zijn. Wat het akkoord verstaat onder microplastic? De ontwerptekst spreekt over vaste deeltjes minder dan 5 mm groot, maar meer weten we niet. Doet er verkeerde informatie de ronde? Dat waarschijnlijk wel. Is er dan correcte informatie? Dat weer niet.
Kortom: terwijl DETIC en Federaal Minister Marie-Christine Marghem de loftrompet blazen blijven wij in het onwetende. Dat is wel heel eenvoudig.
