Met de invoering van de nieuwe Richtlijn Productaansprakelijkheid (2024/2853) speelt Europa in op de uitdagingen van een steeds meer gedigitaliseerde en circulaire economie. Deze richtlijn vervangt de bijna 40 jaar oude regelgeving en introduceert een moderner en strenger kader voor productaansprakelijkheid. De veranderingen zijn bedoeld om de bescherming van consumenten te versterken en een gelijk speelveld te creëren voor bedrijven in een snel evoluerende markt.
Aanleiding voor de vernieuwde richtlijn
De oorspronkelijke regels uit 1985 waren niet gemaakt met het oog op de technologische vooruitgang en de veranderde manier waarop producten vandaag worden ontworpen, geproduceerd en gebruikt. Denk hierbij aan digitale producten en refurbished goederen. De nieuwe richtlijn biedt een verbeterd kader dat meer aansluit op de huidige behoeften van zowel consumenten als de industrie.
Wat is er veranderd?
De richtlijn bevat belangrijke aanpassingen en uitbreidingen om schade door gebrekkige producten beter te reguleren en slachtoffers meer zekerheid te bieden:
- Uitgebreide definities: De definities zijn aangescherpt en aangepast zodat ze bijvoorbeeld ook software omvatten. Digitale diensten die essentieel zijn voor de werking van een product, worden eveneens meegenomen.
- Ruimer schadebegrip: Schade omvat nu niet alleen lichamelijk letsel en materiële schade, maar ook erkende geestelijke gezondheidsproblemen en schade aan persoonlijke digitale gegevens.
- Strengere aansprakelijkheid: De lijst met mogelijke aansprakelijke partijen is uitgebreid tot alle schakels in de productieketen, inclusief fulfilmentdienstverleners en, onder bepaalde omstandigheden, online platformen. Dit garandeert dat er altijd een aanspreekpunt binnen de EU is voor claims.
- Lichtere bewijslast voor consumenten: Producenten kunnen verplicht worden om relevante documenten te delen. Daarnaast introduceert de richtlijn wettelijke vermoedens in het voordeel van consumenten, bijvoorbeeld over de gebrekkigheid van producten en het verband met schade.
Toepassing en handhaving
De nieuwe regels traden reeds in werking op 8 december 2024 en moeten uiterlijk op 9 december 2026 door alle lidstaten zijn geïmplementeerd. Vanaf dat moment vervangt de nieuwe richtlijn de oude regelgeving. De aangepaste regels gelden echter niet voor producten die vóór december 2026 in de handel zijn gebracht. Consumenten kunnen in de toekomst dus rekenen op een sterk verbeterde bescherming tegen schade door gebrekkige. Voor bedrijven brengt de richtlijn meer duidelijkheid.
