In veel gebouwen is er nog steeds asbest te vinden. Dat is in principe geen ramp, op voorwaarde dat het correct wordt beheerd. Daarvoor dient men echter eerst te weten of en waar het asbest zich bevindt. Het is een van de redenen waarom een asbestattest binnenkort verplicht wordt. We leggen het een en ander voor je uit.
Wat is asbest?
Asbest is een in de natuur voorkomend mineraal dat in het verleden vaak als grondstof is gebruikt. Dat is niet onlogisch, want vanuit bouwkundig oogpunt biedt het veel voordelen. Zo beschikt het over brandwerende eigenschappen, is het erg sterk, is het betaalbaar en isoleert het ook nog eens heel goed. In de periode na de Tweede Wereldoorlog is het op grote schaal ingezet bij de bouw van woningen, commerciële gebouwen en industriële gebouwen. Het komt in de meest uiteenlopende vormen voor:
- Asbestcement in golfplaten, gevelbeplating, buismateriaal en rioleringen
- Asbestboard in plafondbeplating en dakbeschot
- Asbestkoord in luchtkanalen en schoorstenen
- Asbestleidingisolatie in keukens
- Spuitasbest als plafondisolatie of als isolerende laag in industriële gebouwen
- Imitatiemarmer bij vensterbanken, dorpels en schouwbeplating
- Asbestafdichtingspasta’s in beglazingskit en dilatatievoegen
- Bakeliet in spoelbakken en toiletbrillen
Aan dat alles kwam een einde toen ontegensprekelijk vaststond dat asbest schadelijk is voor de gezondheid. Ten gevolge van de blootstelling aan asbest kunnen er namelijk diverse asbestziekten optreden, zoals longkanker, asbestose, pleuraverdikking en mesothelioom.
In principe is asbest onschadelijk, het is pas wanneer de vezels vrijkomen en worden ingeademd dat er gezondheidsschade optreedt. Deze schade wordt vaak pas tien tot veertig jaar na de blootstelling zichtbaar. De asbestvezels komen onder meer vrij bij het zagen, slijpen, doorboren of het schoonmaken met schuurmiddelen. Voor eigenaars van woningen die gebouwd zijn voor 2001 is het dan ook belangrijk om altijd heel zorgvuldig te zijn en asbest te trachten te herkennen.
Asbestwetgeving in België
Het is net doordat asbest zulke nadelige gezondheidseffecten heeft, dat er in België specifieke asbestwetgeving is ontwikkeld. Dat begon al met het KB van 28 augustus 1986. Dit bepaalt dat asbest moet worden vervangen door vervangingsproducten die minder schadelijk zijn “indien de technische mogelijkheid bestaat”. Met het MB van 22 december 1993 werd het voor bedrijven verplicht om een asbestinventaris op te stellen. Het KB van 23 oktober 2001 voerde een totaalverbod in op de vervaardiging, het gebruik en het op de markt brengen van asbestbevattende producten.
Later volgde er op basis van Europese regelgeving onder meer nog het KB van 16 maart 2006. Voor werknemers die ten gevolge van de blootstelling aan asbest ziek zijn geworden, is er het Asbestfonds dat schadevergoedingen uitkeert.
Verplicht asbestattest vanaf 23 november 2022
Ondanks het feit dat er geen nieuw asbest meer in omloop mag worden gebracht, is asbest nog steeds te vinden in veel gebouwen en woonhuizen. Volgens schattingen zou er in maar liefst 70% tot 80% van de gebouwen die opgetrokken zijn voor 2001, het jaar waarin het totaalverbod werd ingevoerd, asbest te vinden zijn. In principe is het niet nodig om dat asbest nu massaal te verwijderen, zolang er maar zorgvuldig met het asbest wordt omgegaan. Natuurlijk moet je daarvoor wel weten waar het asbest zich bevindt en dat blijkt vaak een groter probleem te zijn.
Daarom wordt het vanaf 23 november 2022 verplicht om bij de verkoop van een pand in Vlaanderen een asbestattest voor te leggen. Dit is enkel verplicht voor woningen die voor 2001 zijn gebouwd. Het asbestattest is een extra attest dat is aan te vragen, naast bijvoorbeeld het EPC-attest. Het is niet omdat er asbest in de woning aanwezig is, dat de verkoop niet kan doorgaan. Het is enkel essentieel dat de koper op de hoogte is van de aanwezigheid van asbest. De ambitie is dat iedere eigenaar tegen 2032 over zo’n asbestattest beschikt.
Aanvragen en inhoud van het asbestattest
Voor het opstellen van het asbestattest zal er een asbestdeskundige ter plaatse komen. Deze zal een visuele inspectie uitvoeren en eventueel stalen afnemen. Op basis hiervan zal de OVAM vervolgens een asbestattest bezorgen. In het asbestattest staat dan informatie met betrekking tot de asbestveiligheid van de woning. Bovendien bevat het advies over hoe het asbest kan worden beheerd of verwijderd. In Vlaanderen zijn er ook diverse steunmaatregelen in het kader van asbestverwijdering. Vooral de lokale besturen spelen daarbij een belangrijke rol.
