Vanaf 1 juli 2020 strenge straffen op wraakporno

Bij wraakporno werden er eerst beelden gemaakt met goedbevinden van het slachtoffer, maar worden ze nadien zonder goedkeuring verder verspreid. Een gekend voorbeeld hierbij is dat van een relatie die op de klippen liep of wraak op de bedriegende ex-partner. Met de digitale technologieën, applicaties als Snapchat en de vluchtigheid van het internet is het een typisch fenomeen van de eenentwintigste eeuw. In bijna 90% van de gevallen zijn de slachtoffers vrouwen. Vaak gaat het daarbij om jonge vrouwen of meisjes. De impact op het slachtoffer is hoe dan ook gigantisch. Daarom wordt wraakporno nu expliciet als strafbaar delict opgenomen in het Strafwetboek. De bepaling treedt in werking op 1 juli 2020.

Wraakporno opgenomen in Strafwetboek

Het strafbaar delict “niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden en opnames” wordt door de wetgever als volgt omschreven:

“beelden of een beeld- of geluidsopname van een ontblote persoon of een persoon die een expliciete seksuele daad stelt, zonder diens toestemming of buiten diens medeweten toont, toegankelijk maakt of verspreidt, ook al heeft die persoon ingestemd met het maken ervan.” (Art. 371/1, § 1, 2° Strafwetboek)

De wetgever geeft verder ook aan dat er sprake is van een misdrijf zodra er een begin van uitvoering is. Dat wil zeggen dat ook de strafbare poging strafbaar is. Denk bijvoorbeeld aan het proberen om de beelden te verspreiden, terwijl ze automatisch worden geblokkeerd door de website of het sociale mediaplatform.

Kenmerken van het strafbaar delict wraakporno

Opdat er sprake zou zijn van het strafbaar delict niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden en opnames, moet met andere woorden zijn aangetoond dat:

• Het gaat om een of meerdere beelden of geluidsopnames. Hieronder vallen zowel videobeelden als fotomateriaal.
• De beelden of geluidsopnames betrekking hebben op een ontbloot persoon of op een (al dan niet ontbloot) persoon die een expliciete seksuele daad stelt
  • Er mag worden aangenomen dat het “ontbloot” karakter wordt bekeken in het licht van wat de samenleving als publiek ontoelaatbaar ervaart. In de Westerse samenleving gaat het onder andere om de anus, vulva, penis, schaamhaar, tepels, borsten en billen.
  • Wanneer een persoon niet ontbloot is maar wel een seksuele daad stelt, zoals masturbatie, valt dit eveneens onder het toepassingsgebied van dit artikel. Het woord “expliciet” is daarbij wel van tel. Terwijl “ontblote persoon” nog ruim kan worden geïnterpreteerd, geeft het woord “expliciet” aan dat het stellen van de seksuele daad “uitdrukkelijk” en “duidelijk” moet zijn. Dit biedt met name een uitweg voor geluidsopnames waarbij niet eenvoudig is vast te stellen of het slachtoffer al dan niet ontbloot is.
• De beelden of opnames toegankelijk worden gemaakt of verspreid. De manier daarbij maakt niet uit. Het maakt met andere woorden niet uit of het nu op een cd-rom bij de buren in de brievenbus wordt gestoken, via sociale media wordt verspreid of op een pornowebsite belandt. Ook het doorsturen naar personen in de vriendenkring valt hieronder.
• Het slachtoffer niet de toestemming heeft gegeven om de beelden toegankelijk te maken of te verspreiden of dat het gebeurde buiten diens medeweten. Hierdoor geniet niet alleen het slachtoffer dat expliciet weigerde bescherming, maar ook slachtoffers die zich nooit uitspraken over de bedoelde verspreiding van de beelden of geluidsopnames.

Bestraffing van wraakporno

Er wordt een gevangenisstraf voorzien van 6 maanden tot 5 jaar. In een aantal gevallen wordt de straf echter verder opgetrokken. Dat is het geval wanneer:

• Er sprake is van kwaadwillig opzet (er is ook het oogmerk om te schaden; de dader heeft de wil om schade te berokkenen en doet het niet enkel uit een vlaag van woede): gevangenisstraf van 1 jaar tot 5 jaar en een geldboete van 200 euro tot 10.000 euro (excl. opdeciemen)
• Er sprake is van winstbejag (bv. het online plaatsen van de beelden op een betalende sectie van een pornografische website): gevangenisstraf van 1 jaar tot 5 jaar en een geldboete van 200 euro tot 10.000 euro (excl. opdeciemen)
• Het slachtoffer minderjarig en zestien jaar of ouder is: gevangenisstraf van 5 tot 10 jaar (wordt steeds uitgevoerd) en een geldboete van 200 euro tot 10.000 euro (excl. opdeciemen)
• Het slachtoffer minderjarig en geen volle zestien jaar oud is: er is een onweerlegbaar vermoeden dat het slachtoffer niet instemde (dader kan het tegenbewijs niet leveren, zelfs bij toestemming van het slachtoffer blijft de dader strafbaar), gevangenisstraf van 10 tot 15 jaar (wordt steeds uitgevoerd) en een geldboete van 200 tot 10.000 euro (excl. opdeciemen)

Bestraffing van weigering om medewerking te verlenen

Niet alleen het verspreiden is strafbaar gesteld. De wetgever wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de beelden ook offline worden gehaald.

Wanneer het slachtoffer of de rechtsopvolgers verzoeken om de beelden te laten verwijderen, zal de rechter de verspreider bevelen om alle passende middelen aan te wenden om de beelden onmiddellijk weg te halen. Hiervoor heeft de betrokkene tot zes uur na de betekening van de beschikking. Op die manier wordt de dader verplicht om zijn medewerking te verlenen en bijvoorbeeld zijn inloggegevens door te geven. Wanneer de dader dit niet doet, riskeert hij een geldboete van 200 tot 15.000 euro.

Het maakt daarbij niet uit of de dader ook effectief in zijn opzet slaagt. De dader moet enkel alle passende middelen aanwenden. Soms zijn beelden al een eigen leven aan het leiden en kan de dader daar niks meer aan veranderen. Als de dader het nodige doet, riskeert hij geen extra straf. Uiteraard staat het het slachtoffer wel vrij om een burgerlijke schadevergoeding te vorderen.