Vanaf 1 januari 2020 (ten laatste, want de Vlaamse Regering kan nog steeds een vroegere datum vastleggen) komt er een Vlaams Afstammingscentrum. Dit Vlaams Afstammingscentrum staat mensen die op zoek zijn naar hun ouders of nageslacht toe om er een DNA-staal achter te laten om zo alsnog met de afstammeling(en) of ouder(s) in contact te komen.
Wat is het Vlaams Afstammingscentrum?
Het Vlaams Afstammingscentrum geeft mensen die via een eicel- of spermadonor verwerkt zijn de mogelijkheid om er een DNA-staal achter te laten. Hetzelfde geldt voor zij die slachtoffer zijn van gedwongen adoptie. Enkel indien een kind jonger is dan twaalf jaar, moet er eerst een gesprek plaatsvinden met het Vlaams Afstammingscentrum. Eventueel kan het Vlaams Afstammingscentrum na het gesprek de afname van het DNA weigeren. Ook ouders die op zoek zijn naar hun nageslacht kunnen bij het Vlaams Afstammingscentrum hun DNA-staal achterlaten. De DNA-profielen worden vervolgens opgenomen in de DNA-database van het Vlaams Afstammingscentrum.
Maar het Vlaams Afstammingscentrum doet ook meer dan enkel dat. Zo levert het Vlaams Afstammingscentrum ook psychologische bijstand en is het een aanspreek- en oriëntatiepunt voor mensen die vragen hebben met betrekking tot hun afstamming. Zo zal het Vlaams Afstammingscentrum bijvoorbeeld vragen behandelen van geadopteerden die hun adoptiedossier willen inzien.
Wat na de DNA-afname?
Aan het DNA-staal wordt een uniek identificatienummer gegeven. De beveiligde databank van het Vlaams Afstammingscentrum verwijst naar dit uniek identificatienummer en bevat de persoonlijke gegevens. Hierbij worden de gegevens opgenomen in één van de registers van de DNA-databank:
- Het register voor donoren en donorkinderen;
- Het register voor vondelingen;
- Het register voor afstandsouders en geadopteerden.
Het DNA-staal zelf wordt vervolgens gepseudonimiseerd doorgegeven aan een centrum voor menselijke erfelijkheid. Het centrum voor menselijke erfelijkheid stelt een DNA-profiel op. Dit DNA-profiel wordt opnieuw overgeheveld aan het Vlaams Afstammingscentrum en wordt vervolgens onder het uniek identificatienummer opgenomen in de DNA-databank. Elke 30 tot 90 dagen gaat het systeem vervolgens op zoek naar een match.
Hoe ver gaat de databank van het Vlaams Afstammingscentrum?
Het afstaan van DNA-stalen is geheel vrijwillig, dus er is zeker geen garantie op resultaat. Hiernaast heeft men het beperkt tot afstammingen in de eerste graad. Enkel ouders en kinderen kunnen dus met elkaar in verband worden gebracht. Zelfs wanneer er een match is met een broer, zus, grootouder of kleinkind zal je nooit hun identiteit kunnen achterhalen.
Die beperking tot de eerste graad is ook logisch. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat je als ouder of kind ontdekt kan worden zonder dat dat jouw eigen wil is. Indien men via de databank een broer of zus kan ontdekken, kan men ook eenvoudig de biologische ouder achterhalen. En dat wil de decreetgever dus niet.
Wat als er een match is?
Indien er een match is, worden ouder en kind op de hoogte gebracht. Indien zij dat wensen, kan er vervolgens een ontmoeting worden geregeld. Het Vlaams Afstammingscentrum zal dan de nodige psychologische ondersteuning leveren.
