Met de tractor op de openbare weg: dit zijn de regels

Wanneer je een landbouwbedrijf hebt, horen tractoren er nu eenmaal bij. Op je eigen veld geeft dat zelden problemen, tenzij er sprake zou zijn van nachtlawaai. Wanneer je met de tractor op de openbare weg moet, is dat dan weer anders. Verkeershinder en modder op de weg zijn de meest aangehaalde klachten. Je mag met de tractor op de openbare weg, maar je moet je dan wel aan de wettelijke regels en voorschriften houden. Hieronder zijn deze regels weergegeven.

Lees ook: Landbouwvoertuigen nu ook expliciet verboden op autosnelwegen

# 1. In principe moet je naar de periodieke keuring

Wanneer je je met een voertuig op de openbare weg begeeft, moet je het voertuig in principe aan de periodieke keuring onderwerpen. Echter gelden er voor landbouwvoertuigen wel heel veel uitzonderingen.

Tractoren met een MTM van max. 3.500 kg

Kleine tractoren met een MTM van maximaal 3.500 kilogram zijn niet aan de periodieke keuring onderworpen.

Tractoren Ta met een MTM van >3.500 kg voor specifiek gebruik

De tractoren van categorie Ta die uitsluitend worden gebruikt binnen de tuinbouw, bosbouw, visteelt of landbouw, zijn eveneens vrijgesteld van de periodieke keuring. Het hoeft hierbij niet te gaan om professionele land- of tuinbouwactiviteiten. Een particulier die louter als hobby of ter eigen voorziening landbouwactiviteiten uitoefent, hoeft eveneens niet met de tractor naar de periodieke keuring te gaan. En ook het type kentekenplaat (wit of rood) speelt met andere woorden geen rol. Wanneer een tractor voor andere activiteiten wordt gebruikt, is het wel onderworpen aan de periodieke keuring.

Deze vrijstelling geldt overigens enkel voor tractoren van de categorie Ta. Snelle tractoren van de categorie Tb moeten met andere woorden altijd naar de periodieke technische keuring, ongeacht de activiteiten waarvoor ze worden gebruikt.

Tractoren gebruikt door wegbeheerder of hun aannemers

Indien de tractoren door wegbeheerders of hun aannemers worden gebruikt, mogen ze ook bij een MTM van meer dan 3.500 kilogram zonder periodieke technische keuring op de weg. Het gaat om tractoren die worden gebruikt voor winterdiensten (strooien of sneeuwvrij maken van wegen) of het onderhoud van de wegen (maaien van bermen, snoeien van overhangend kruin…). Het moet wel gaan om tractoren die worden gebruikt voor winterdiensten of voor het onderhoud op de openbare weg. Indien een tractor wordt gebruikt voor het strooien op een private winkelparking, is deze uitzondering niet van toepassing.

Tractoren die de openbare weg niet betreden

Tot slot is een tractor die de openbare weg niet betreedt, uiteraard ook vrijgesteld van de periodieke technische keuring. Denk bijvoorbeeld aan een tractor die altijd bij het veld blijft of met een vrachtwagen naar het veld wordt gebracht.

# 2. Hoe vaak naar de periodieke keuring?

Wanneer de tractor verplicht is om naar de periodieke keuring te gaan, kan het gaan om een jaarlijkse of om een tweejaarlijkse keuring. Hiervoor is de maximaal toegelaten massa het referentiepunt. Bij een MTM van meer dan 7.500 kg gaat het om een jaarlijkse keuring. In het andere geval volstaat een tweejaarlijkse periodieke keuring.

# 3. Eerste keuring en tweedehandskeuring

Alle landbouwvoertuigen moeten steeds een eerste keer voorgereden worden voor een technische keuring na de inschrijving. Deze eerste keuring bestaat uit het identificeren van het voertuig, een milieukeuring, een weging van het voertuig, een controle van de mechanische staat en van de werking van de onderdelen van het landbouwvoertuig.

Wanneer een particulier of een handelaar een voertuig verkoopt dat werd ingeschreven in België, is overigens ook een tweedehandskeuring noodzakelijk. Dit is ook het geval indien het in België ingeschreven landbouwvoertuig verkocht wordt via online platformen zoals Trucks.nl.

De regels in België zijn vrij streng, maar onder andere dankzij het gelijkvormigheidsattest en andere garanties worden tweedehands Belgische tractoren in het buitenland veelvuldig afgenomen. Zo zijn ze immers helemaal zeker van de kwaliteit. Anderzijds maakt dat de Belgische tweedehands tractoren ook duurder, waardoor wij Belgen soms eens over de grens gaan ‘shoppen’.

# 4. Over welk rijbewijs moet je beschikken?

Eenmaal je de tractor gebruikt voor activiteiten buiten de landbouw, moet je een rijbewijs hebben in functie van de MTM van het voertuig. Het kan gaan om het rijbewijs CE of G.

Rijbewijs G

Het rijbewijs G wordt gebruikt om tractoren te besturen in het kader van de land- en de bosbouw. Indien een tractor niet binnen de land- en bosbouw wordt gebruikt, hanteert men gewoon het criterium van de MTM. Wanneer de land- en bosbouwtrekkers niet gebruikt worden in het kader van land- of bosbouw, volstaat het rijbewijs G niet. Het rijbewijs G is ook beperkt tot tractoren die niet sneller rijden dan 40 km/u. Wel mag je met het G-rijbewijs voor land- en bosbouwactiviteiten rijden met (snelle) tractoren van het type Tb.

Vrijstelling in functie van leeftijd

Wanneer je geboren bent voor 1 oktober 1982 mag je zonder rijbewijs trage tractoren met een snelheid van maximaal 40 km/u besturen zonder dat je over een rijbewijs hoeft te beschikken.  Dit kan ook buiten de land- en bosbouwactiviteiten gebeuren. Ze hoeven met andere woorden ook niet over een rijbewijs CE te beschikken. Deze voertuigen zijn overigens ook vrijgesteld van het gebruik van een tachograaf.

Deze bestuurders kunnen echter ook een vrijstelling krijgen voor tractoren van de categorie Tb. Maar dan moet het wél gaan om activiteiten binnen de land-, tuin- of bosbouw.

# 5. Hoe zit het met de kilometerheffing?

De kilometerheffing is van toepassing op vrachtwagens die een MTM hebben van meer dan 3.500 kilogram. In theorie zijn ook landbouwvoertuigen onderworpen aan de kilometerheffing. Echter zijn ze strikt vrijgesteld indien ze uitsluitend worden gebruikt voor land- en tuinbouw.

Vrijstelling voor tractoren die worden gebruikt binnen de land- en tuinbouw

Landbouwvoertuigen die aan drie criteria voldoen, genieten vrijstelling van de kilometerheffing:

• Het moet gaan om een voertuig die de aard heeft van een land-, tuin- of bosbouwvoertuig;
• Het voertuig mag slechts in beperkte mate op de openbare weg worden gebruikt;
• Het voertuig mag uitsluitend worden gebruikt voor landbouw-, tuinbouw-, bosbouw- of visteeltwerkzaamheden.

Vrijstelling kilometerheffing voor landbouwvoertuigen aanvragen

Je kan in Vlaanderen een vrijstelling aanvragen voor de kilometerheffing. De vrijstelling geldt dan wel gewoon automatisch voor de andere gewesten. Het aanvragen van de vrijstelling kan via het online formulier vrijstelling kilometerheffing. Vergeet niet om twee foto’s van het voertuig toe te voegen.

# 6. Hoe zit het met het brandstofgebruik bij tractoren?

In België wordt het brandstofgebruik bij tractoren strikt gereglementeerd. In principe moeten de tractoren die niet van de periodieke keuring zijn vrijgesteld, op witte diesel rijden. Hierop zijn echter twee uitzonderingen voorzien:

• Bij gemengd gebruik kan je toch met rode diesel niet-landbouwactiviteiten uitvoeren. Dan moet je wel de accijnzen bijbetalen én mag het gedeelte niet-landbouwactiviteiten niet meer dan de helft van de activiteiten uitmaken;
• Snelle Tb-tractoren die uitsluitend voor landbouw-, tuinbouw- en bosbouwactiviteiten worden gebruikt, mogen rode diesel gebruiken.

Landbouwtrekkers waarvan de eigenaar over een vergunning Energieproducten en elektriciteit beschikken en die rode diesel mogen gebruiken, mogen met de G-kentekenplaat rijden. De G-kentekenplaat is enkel beperkt tot de voertuigen ingeschreven onder de code TL. Voertuigen die ingeschreven zijn onder de code LA, zoals oogstmachines, vallen niet onder deze regeling.

# 7. Signalisatie bij betreden openbare weg

Wanneer je met een tractor de openbare weg betreedt, is de Wegcode van toepassing. Denk bijvoorbeeld aan het verplicht gebruiken van een zwaailicht bij valavond. Echter moet ook worden nagegaan of er geen sprake is van uitzonderlijk vervoer. In zo’n geval moet men mogelijks extra signalisatiepanelen aanbrengen of over een toelatingsvergunning beschikken. Informeer steeds vooraf aan welke bijkomstige verplichtingen jij moet voldoen, zeker indien je een tractor kopen gaat.

# 8. Wanneer mag je op de openbare weg?

Landbouwers kunnen het beamen: er moet soms dag en nacht worden gewerkt. In principe zijn er geen tijdsbeperkingen van toepassing. Natuurlijk moet je wel opletten voor nachtlawaai.

Artikel 561 Strafwetboek

Artikel 561 van het Strafwetboek treedt op tegen nachtlawaai, gaande van zonsondergang tot zonsopgang. Zelfs bij de normale uitoefening van de bedrijfsactiviteiten kan er van nachtlawaai sprake zijn. Tussen zonsondergang en zonsopgang mag je met andere woorden de weg op en mag je gewoon werken, maar je moet wel gepaste maatregelen treffen om de nachtrust van de buren te vrijwaren.

Zorg er bijvoorbeeld voor dat je tussen zonsopgang en zonsondergang de lawaaierige werken uitvoert die je in de buurt van woningen moet doen en je na zonsondergang de stillere of meer afgelegen werken kan uitvoeren. Ook wat het gebruik van de openbare weg betreft is dit het geval. Indien je in het midden van de nacht met veel kabaal langs huizen moet denderen, kan er zich eveneens een probleem stellen.

Lees ook het gemeentelijk reglement na

Vaak zal een gemeentelijk politiereglement de problematiek van geluidshinder duidelijk uitgewerkt hebben. Het gaat bijvoorbeeld om het gebruik van veldkanonnen of het gebruik van landbouw- en bosmachines tussen bepaalde tijdstippen van de dag. Neem steeds het gemeentelijk politiereglement door en ga zo na wat kan en niet kan in jouw gemeente.

# 9. Vervuilen van de openbare weg kan niet

Je mag de openbare weg niet bevuilen, anders is er sprake van een verkeersovertreding. Dat is ook logisch, want afval of modder op de weg kan in gevaarlijke situaties én in aansprakelijkheidsclaims resulteren.

Wel zullen politiediensten steeds de nodige redelijkheid aan de dag leggen. Het volstaat bijvoorbeeld dat je de nodige maatregelen neemt om de rijbaan te reinigen. Denk bijvoorbeeld aan het schoonspuiten van de weg, het waarschuwen van de politie bij ernstige vervuiling, of het ruimen van afval. En uiteraard is een enkele moddervlek niet meteen problematisch. Dit is dan weer compleet anders indien enkele grote balen stro de weg versperren …