Met enkele muisklikken is het mogelijk om aandelen te kopen. Gelukkig maar, want zo kunnen beleggers hun risico’s goed spreiden. Tegelijkertijd heeft het echter ook een nadeel en dat heeft alles te maken met hoe dividenden worden belast. Dividenden worden namelijk steeds aan de bron belast. Bij het uitkeren ervan moet de dividendbelasting of de dividend withholding tax meteen worden ingehouden en aan de Schatkist worden overgemaakt. In een internationale context met verschillende nationale belastingregimes en dubbelbelastingverdragen wordt het al snel heel complex.
Bronbelastingen leggen de verantwoordelijkheid bij de belegger
In België heeft men het spaargeld willen activeren en particulieren willen aanmoedigen om aandelen te kopen. Daarom is er een beperkt bedrag aan dividenden fiscaal vrijgesteld. Bij het uitkeren weet men natuurlijk niet of dit bedrag al dan niet overschreden is en dus houdt men de roerende voorheffing wel gewoon in. Dit kan de belastingplichtige dan weer recupereren via de belastingaangifte.
Een bronbelasting zoals de dividendbelasting zorgt er met andere woorden voor dat de belastingplichtige mogelijk te veel betaalt. Hij moet namelijk zelf controleren of hij aan bepaalde vrijstellingsvoorwaarden voldoet en indien nodig actie ondernemen. Niet alleen in België gaat het zo, maar ook in het buitenland.
Enorm complex bij buitenlandse beleggingen
Beleggers spreiden hun beleggingen om zo hun risico’s te beperken. Ze doen dit niet alleen door in verschillende sectoren en verschillende financiële instrumenten te investeren, maar ook door in bedrijven van verschillende landen te beleggen. Op de aandelen die ze bezitten, ontvangen ze vervolgens dividenden. De meeste landen belasten deze dividenden aan de bron. Hier zal men het ook meteen aan de buitenlandse belastingdienst overmaken. Het nettodividend is dan wat de belegger ontvangt.
Het probleem is echter dat deze bronbelasting wordt toegepast op het brutobedrag van de inkomsten. Voor de belegger die in een ander land belastingplicht is, is het met andere woorden niet mogelijk om zijn kosten daarvan af te trekken. Daarnaast wordt de belegger ook nog eens in het eigen land belast op dezelfde inkomsten, tenzij er een uitzondering is voorzien. Voor pensioenfondsen is er vrijwel altijd zo’n uitzondering, maar voor de kleine belegger niet.
Neem bijvoorbeeld de situatie waarbij een Belgische belegger Zwitserse dividenden ontvangt. Aan de bron wordt dit aan 35% belast. In België betaalt men nogmaals een roerende voorheffing van 30%. En zo gaat een flink deel van de dividenden in rook op.
Dubbelbelastingverdragen bieden redding
Wanneer er voor een belegger geen uitzondering bestaat, is er dus een risico op een dubbele belasting. Om dit te voorkomen hebben landen dubbelbelastingverdragen gesloten. Hierbij wordt bijvoorbeeld de bronbelasting kwijtgescholden of zijn er verminderingen van toepassing. Bij Zwitserse dividenden kan de bronbelasting zo tot 15% in plaats van 35% beperkt worden.
In een ideale wereld zou de uitkeerder telkens de juiste berekening maken, onder meer in functie van de toepasselijke regelgeving. In de praktijk is hier geen beginnen aan. De financiële markten zijn zo complex dat men vaak geen idee heeft van wie de werkelijke aandeelhouder is, laat staan van in welk land men fiscaal is gevestigd en welk verdrag van toepassing is. Daarom wordt aan de bron nog steeds het hoogste tarief toegepast en betalen veel institutionele beleggers te veel dividenden. De verantwoordelijkheid om het verschil terug te vragen, ligt bij de belegger.
Zelf actie ondernemen
Er bestaan manieren om een vermindering of zelfs een afschaffing van deze bronbelasting te bekomen, maar deze zijn ongelofelijk complex. Elk land heeft namelijk eigen procedures en ook de voorwaarden zijn telkens anders. Omdat het zo complex en tijdrovend is, beginnen velen er gewoon niet aan. Dit bleek ook bij een eerder verslag uit Brussel: alleen al in de EU zou de kostprijs van het niet-claimen van onverschuldigde dividendbelasting oplopen tot 8,4 miljard euro per jaar.
Als belegger-consument kan je je bank wel vragen om deze bedragen bij de buitenlandse fiscus terug te vorderen, maar dit vergt heel wat administratie. Banken doen het wel, maar rekenen er flinke kosten voor aan. Dit kan oplopen tot 250 euro per dividend. Voor de gewone belegger is dit allesbehalve interessant. Voor de gewone belegger is het dan beter om na te gaan of de bank de verlaagde bronheffing al niet meteen toepast, want er zijn wel degelijk banken die dit automatisch juist doen. Keytrade Bank doet dit bijvoorbeeld voor de Verenigde Staten, terwijl KBC Bolero het na het eenmalig invullen van een formulier ook doet voor onder meer Italië en Canada.
Automatiseren van het terugvraagproces
Institutionele beleggers moeten zelf achter hun centen aan. Zij lopen tegen dezelfde complexiteit aan. De enige manier om dit enigszins praktisch werkbaar te maken, is door het proces te automatiseren. Dat is ook wat het bedrijf Protocol doet. Ze automatiseren het gehele terugvorderingsproces, inclusief het indienen en opvolgen van de terugvorderingen. Aan deze ontzorging koppelen ze natuurlijk wel een eigen verdienmodel, maar de cijfers tonen aan dat de vraag groot is: sinds de lancering eind 2017 heeft het bedrijf al enkele tientallen miljoenen euro’s teruggevorderd voor Europese institutionele beleggers.
