Er was een tijd dat het illegaal downloaden van muziek werd gedoogd, een tijd waarin ook juridische onduidelijkheden rondom de (il)legaliteit heersten. Met de komst van verscheidene arresten van het Europees Hof van Justitie werd deze grijze zone in de loop der jaren duidelijker. Niettemin blijkt dat veel mensen nog steeds niet volledig op de hoogte zijn van wat wel en niet mag als het gaat om het downloaden of streamen van muziek.
Auteursrecht en het downloaden van muziek
Wanneer iemand een origineel werk creëert, ongeacht of het nu gaat om een lied of een film, is dit werk in principe automatisch beschermd door het auteursrecht. Hierdoor heeft de auteur, of de houder van de auteursrechten als deze zijn overgedragen, het exclusieve recht om beslissingen te nemen over hoe dit werk wordt verspreid en gereproduceerd. Als iemand zonder toestemming een beschermd werk downloadt, maakt hij in feite een kopie ervan, wat een schending kan zijn van de auteursrechten.
Hoewel de wetgeving hierover al enige tijd geleden is vastgelegd, is het Europees Hof van Justitie hier recent strakker op gaan toezien. Bijvoorbeeld, waar ooit een uitzondering gold voor het downloaden van content voor privégebruik, stelde het Hof intussen dat dergelijke privékopieën alleen mogen worden gemaakt van legitieme bronnen.
Legaal of illegaal muziek streamen
Streamen onderscheidt zich van downloaden. Waar downloaden inhoudt dat je een permanente kopie van het werk opslaat, houdt streamen in dat er slechts tijdelijke kopieën worden gemaakt. Velen meenden dat dit technische verschil hen vrijwaarde van auteursrechtelijke beperkingen. Het antwoord kwam opnieuw uit Europa: het Hof besloot dat zelfs deze tijdelijke kopieën niet mochten worden gemaakt van ongeoorloofde bronnen.
Verbod op illegaal downloaden of streamen van muziek
Het lijkt erop dat het Hof van Justitie heeft besloten dat zowel verspreiders als downloaders verantwoordelijk moeten worden gehouden voor het respecteren van auteursrechten. Aan de ene kant biedt deze strikte interpretatie van de wetgeving extra bescherming voor auteursrechthebbenden. Aan de andere kant roept het vragen op over de praktische handhaving en de privacy van gebruikers. Het opsporen van illegale downloads of streams is een enorme taak die veel middelen en tijd vereist, en niet te vergeten de potentiële privacyzorgen die ermee gepaard gaan.
Bestraffing van illegaal downloaden of streamen van muziek
Ernstige inbreuken op het auteursrecht kunnen leiden tot strafrechtelijke procedures waarbij zware boetes en zelfs gevangenisstraffen kunnen worden opgelegd. Als consument die een enkele keer een liedje downloadt, hoef je dit in principe niet te vrezen. Desalniettemin kun je te maken krijgen met schadeclaims. Er kan worden gevraagd om een schadevergoeding te betalen aan de auteur. In de praktijk is het voor rechthebbenden vaak moeilijk om downloaders te betrappen en voor het gerecht te brengen, maar dit maakt het er uiteraard niet minder illegaal op. Een heksenjacht heeft men vooralsnog niet ontketend.
Lokale ICT-richtlijnen en het verbod op illegaal downloaden
Naast de algemene wetgeving rondom auteursrechten hebben veel organisaties, zoals scholen en bedrijven, hun eigen ICT-richtlijnen geïmplementeerd om de integriteit en veiligheid van hun netwerken te waarborgen. In deze richtlijnen wordt vaak expliciet vermeld dat het downloaden of streamen van illegale content strikt verboden is. Niet alleen omdat dit uiteraard illegaal is, maar ook omdat bij het downloaden specifieke cyberrisico’s horen.
Dergelijke activiteiten kunnen dus niet alleen leiden tot juridische gevolgen, maar ook tot disciplinaire maatregelen binnen de organisatie. Zo kunnen werknemers of studenten bij overtreding van deze richtlijnen bijvoorbeeld de toegang tot het netwerk verliezen, schorsing riskeren of zelfs hun studieplek verliezen. Opnieuw is de boodschap: illegaal muziek downloaden is geen goed idee!
Alternatieven voor illegaal muziek downloaden
Zomaar muziek downloaden, is met andere woorden niet toegestaan. Gelukkig zijn er heel wat alternatieven voor illegaal muziek downloaden. Er zijn namelijk talloze streamingdiensten die je toestaan om legaal muziek te streamen. Soms is dit tegen betaling, soms moet je af en toe een advertentie beluisteren. Niet altijd kun je de muziek ook opslaan voor offline gebruik. Je kunt onder meer terecht op de volgende websites en diensten.
- Spotify: Dit is een van de populairste muziekstreamingdiensten ter wereld. Gebruikers kunnen kiezen voor een gratis versie met advertenties of voor een betaald abonnement zonder advertenties en met de mogelijkheid om muziek offline te beluisteren. De bibliotheek bevat miljoenen nummers van allerlei genres.
- Apple Music: Apple biedt een uitgebreide bibliotheek en de mogelijkheid om muziek offline op te slaan. Het heeft geen gratis versie, maar wel een gratis proefperiode.
- Deezer: Nog een muziekstreamingdienst met een uitgebreide bibliotheek. Net als Spotify biedt het zowel een gratis versie met advertenties als een betaalde versie zonder advertenties.
- YouTube: Hoewel YouTube gratis te gebruiken is, biedt de Premium-versie voordelen, zoals het bekijken van video’s zonder advertenties, toegang tot YouTube Originals en de mogelijkheid om video’s offline te bekijken.
