Het kan gebeuren dat je getuige bent van een misdrijf, zoals een diefstal, een verkrachting of een andere vorm van crimineel gedrag. In zo’n situatie is het belangrijk om te weten wat je moet doen, zowel voor je eigen veiligheid als met betrekking tot het verdere onderzoek. Hier lees je wat de stappen zijn die je dient te doorlopen als getuige van een misdrijf.
Directe actie en focus op veiligheid
Als je getuige bent van een misdrijf, zorg dan eerst voor je eigen veiligheid. Blijf op een veilige afstand en bel onmiddellijk de politie. Probeer, indien mogelijk, ook hulp te bieden aan het slachtoffer zonder jezelf of anderen in gevaar te brengen. Noteer zo veel mogelijk details, zoals de beschrijving van de dader, nummerplaten en kenmerken van voertuigen en het tijdstip van het voorval. Deze informatie kan cruciaal zijn voor de politie.
Meld jezelf als getuige
Het is wettelijk verplicht om jezelf aan te melden indien je getuige bent van een misdrijf. Je kunt dit doen bij een politiekantoor of door contact op te nemen met de diensten van de procureur des Konings. Als je bijvoorbeeld een aanval of een aanslag hebt gezien, ben je verplicht dit te melden. Deze meldplicht geldt ook voor ambtenaren die tijdens hun werk kennis krijgen van een misdaad of wanbedrijf.
Als jouw getuigenis nuttig is voor het onderzoek, kan het zijn dat je wordt opgeroepen om te getuigen. Dit kan door de politie, het parket of een onderzoeksrechter zijn. Je ontvangt dan een oproepingsbrief waarin staat waar en wanneer je moet verschijnen. Dit kan een gerechtsbrief zijn of een dagvaarding van een gerechtsdeurwaarder. Het is belangrijk om deze oproeping serieus te nemen, want je bent verplicht te verschijnen. Het is tijdens het verhoor bij de politie niet nodig om je door een advocaat te laten vergezellen, je bent namelijk geen verdachte.
Voorbereiding op je getuigenis
Als getuige is het belangrijk om objectief te blijven en de feiten precies te beschrijven. Het kan nuttig zijn om voor jezelf aantekeningen te maken van wat je hebt gezien en gehoord. Deze notities kunnen je helpen tijdens het verhoor, vooral als er enige tijd is verstreken sinds het incident. Zorg ervoor dat je eerlijk en duidelijk bent in je beschrijvingen.
Als je opgeroepen bent om te getuigen, ben je verplicht om dit te doen. Weigeren kan leiden tot sancties, waaronder boetes of zelfs een gedwongen verschijning. In sommige gevallen, zoals bij ziekte of verblijf in het buitenland, kun je echter niet komen getuigen. Dan moet je de politie of de magistraat hier onmiddellijk over informeren. In bepaalde gevallen, bijvoorbeeld bij medische redenen, kan het verhoor ook bij jou thuis of in het ziekenhuis plaatsvinden.
Beschermingsmaatregelen
Getuigen kunnen soms bescherming nodig hebben, vooral als er een risico is op represailles. Er bestaan maatregelen om je te beschermen, waaronder gedeeltelijke of volledige anonimiteit. Dan weet de tegenpartij niet dat jij hebt getuigd. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet je aan specifieke voorwaarden voldoen. Deze maatregelen zijn bedoeld om je veiligheid te waarborgen tijdens en na het onderzoek. Geef het zeker door indien je voor je veiligheid vreest en liever anoniem wil getuigen.
Het verhoor van de getuige
Het verhoor kan plaatsvinden bij de politie, het parket of een onderzoeksrechter. Als minderjarige getuige heb je altijd recht op begeleiding door een vertrouwenspersoon. Het is ook mogelijk dat je verhoor wordt opgenomen om te voorkomen dat je later opnieuw moet getuigen. Tijdens het verhoor is de verdachte of diens advocaat in principe niet aanwezig. Hij of zij krijgt wel, al dan niet geanonimiseerd, de notities en/of opnames van het verhoor te zien. Op deze manier kan men bouwen aan de verdediging, want dat recht behoudt men natuurlijk wel.
Als getuige heb je recht op een verschijningsvergoeding en een reiskostenvergoeding. Deze kun je bij de griffie van de rechtbank aanvragen. Daarnaast kun je een attest voor je werkgever krijgen, zodat je kunt aantonen dat je aanwezig was bij de zitting en niet kon komen werken.
