Ryanair heeft haar bagagebeleid aangepast. Sinds 15 januari mag je enkel nog gratis handbagage meenemen indien dat kleiner is dan 35x20x20cm. Wij gingen op zoek naar reiskoffers die voldoen aan die afmetingen. Op enkele kinderkoffers met een inhoud van minder dan twintig liter na, konden we niks vinden. Ryanair heeft het met andere woorden over een kleine (rug)zak of een handtas, maar de klassieke rolkoffer lijkt uit den boze te zijn. Wil je dat wel? Dan moet je een speciaal tarief betalen of betaal je een minimale toeslag van vijftig euro. Rest de vraag: mag Ryanair wel zomaar zo’n verbod opleggen?
EU: noodzakelijke en facultatieve kosten
Een Europese Verordening (1008/2008) maakt het onderscheid tussen de zogenaamde noodzakelijke kosten en de facultatieve kosten van vluchten. Diezelfde verordening geeft in artikel 23 aan dat alle noodzakelijke kosten in de totaalprijs van de vlucht moeten inbegrepen zijn. De facultatieve kosten moeten dan weer niet inbegrepen zijn en daarover moet de passagier het beslissingsrecht krijgen om ze al dan niet te aanvaarden. Het Europees Hof gaf eerder al aan dat een annuleringsverzekering facultatief is. Volgens diezelfde redenering kan een luchtvaartmaatschappij ook een toeslag vragen indien twee passagiers naast elkaar willen zitten (facultatieve kost) tenzij dat om medische redenen noodzakelijk zou zijn (noodzakelijke kost).
Is handbagage een noodzakelijke kost?
Om te weten of Ryanair dat zomaar kan maken, moeten we weten of handbagage al dan niet als noodzakelijke kost kan aanzien worden.
In de zaak Vueling Airlines SA tegen Instituto Galego de Consumo de la Xunta de Galicia deed het Europees Hof van Justitie reeds uitspraak over het al dan niet facultatief karakter van handbagage. Hier besloot het Europees Hof van Justitie dat de handbagage wel degelijk een noodzakelijke kost is en dat die kosten in de totale prijs van het vliegtuigticket moeten inbegrepen zijn. Wel stelde het Hof meteen ook dat die handbagage dan wel moet voldoen aan de “redelijke eisen op vlak van gewicht, afmetingen en de geldende veiligheidsvoorschriften”. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de kenmerken van het vliegtuig.
De vraag die we ons dan moeten stellen: is een kleine rolkoffer onredelijk op vlak van gewicht, afmetingen en de geldende veiligheidsvoorschriften? Aangezien rekening dient gehouden te worden met het specifieke vliegtuig, moet ook de vloot van Ryanair erbij gehaald worden. Zij geven zelf aan enkel gebruik te maken van Boeing 737-800 vliegtuigen. Met een capaciteit van 150 tot 189 passagiers en zijn ruime afmetingen lijkt het moeilijk te beweren dat een kleine rolkoffer onredelijk zou zijn. In principe mogen zij dus niet zomaar extra geld vragen voor die handbagage, zelfs niet via een speciaal tarief. De prijs ervan moet dan ook gewoon inbegrepen zijn in de totale prijs van het vliegtuigticket.
Wat nu?
Een rechtszaak opstarten? De prijs voor die handbagage is natuurlijk veel te laag om ook effectief zelf tot actie over te gaan. Voor Ryanair is het dan weer een omvangrijke extra winst die ze slim weten op te strijken. Natuurlijk zou Testaankoop een groepsvordering in kunnen stellen voor alle gedupeerde passagiers samen. Er kwamen daar inderdaad reeds verschillende klachten binnen. Een enkele reiziger had ook de klachtendienst van Ryanair zelf gecontacteerd maar kreeg daar droogjes te horen dat ze hem niet verder konden helpen (“wij kunnen hier niet over beslissen”). Nu is het afwachten wat testaankoop doen zal.
Update 22 november 2019: Intussen heeft een Spaanse rechter inderdaad geoordeeld dat de bagageregels van Ryanair zowel strijdig zijn met de Spaanse wetgeving als met de Europese verordening 1008/2008. Hierop diende Ryanair een Spaanse vrouw de toeslag van 20 euro terug te betalen.
