Successieplanning komt steeds hoger op onze agenda te staan. Een veel gebruikte methode is om een woning aan de kinderen te schenken onder het voorbehoud van vruchtgebruik. Veel goedkoper dan de volledige eigendom over te dragen en in de tussentijd kunnen de ouders de woonst alsnog betrekken of zelfs verhuren.
Afstand van vruchtgebruik
Na verloop van tijd willen sommige ouders afstand doen van dat vruchtgebruik. Dit omdat ze bijvoorbeeld in een woonzorgcentrum intrekken of niet meer zelfstandig op reis gaan naar de geschonken vakantiewoning. Het klopt inderdaad dat het vruchtgebruik kan eindigen door het eenzijdig afstand doen van de rechten door de vruchtgebruiker. Bij een woning zal je voor zo’n afstand van vruchtgebruik wel naar een notaris moeten.
Fiscaal moeilijk
In principe heeft het afstand van een recht van vruchtgebruik een louter uitdovend karakter dat op fiscaal vlak niet belast wordt. Tot daar het goede nieuws, want de fiscus kan proberen aan te tonen dat de afstand van vruchtgebruik gebeurde met het oog op een begiftingsoogmerk. In dat geval spreekt de fiscus over een schenking en zal er wél een schenkingsbelasting verschuldigd zijn op zo’n afstand van vruchtgebruik.
De oplossing
De oplossing zit ‘m erin om geschikte redenen te formuleren waarom men afstand doet van het vruchtgebruik. Die argumenten neemt men dan op in de akte. Dat maakt het de fiscus moeilijker om het begiftigingsoogmerk aan te tonen. Zo kan men aanhalen dat men “gelet op de hoge leeftijd, niet meer in staat is om aan zijn plichten als vruchtgebruiker te voldoen”. Gaat het om een vastgoedvennootschap dan volstaat het meestal om aan te halen dat men zich “volledig wil terugtrekken uit de vennootschap”.
Opgelet: de Vlaamse Belastingdienst lijkt de bewijslast om te draaien door automatisch uit te gaan van een begiftingsoogmerk, zo blijkt uit een aantal recente beslissingen. Onterecht of niet: hier is het belang van het formuleren van de argumenten in de akte van afstand van vruchtgebruik des te groter. Weet wel: wanneer er al een schenkbelasting betaald werd op de volle eigendom, is er hoe dan ook een vrijstelling van de schenkbelasting (zelfs al zou die schenkbelasting 0% bedragen bij familiebedrijven).
