Sinds eind september 2024 kunnen vuurwapens die door burgers vrijwillig worden afgestaan ook officieel vernietigd worden. Hiervoor was een aanpassing aan de Wapenwet vereist, alsook de invoering van een aantal nieuwe uitvoeringsregels. Dit biedt een oplossing voor de rechtsonzekerheid die jarenlang de vernietiging van dergelijke wapens in de weg stond.
Vrijwillige inlevering van wapens
De politie kan wapens in beslag nemen, bijvoorbeeld wanneer ze wapens vinden bij een wegcontrole of bij een huiszoeking. Deze wapens worden vervolgens neergelegd bij de griffie en het is de procureur die beslist wat ermee moet gebeuren. Als de procureur beslist dat ze moeten worden vernietigd, gaan ze naar de Proefbank voor Vuurwapens in Luik.
Naast deze procedure is het ook mogelijk dat burgers vrijwillig wapens inleveren op het politiekantoor. Het gaat daarbij zeker niet altijd om illegaal verworven wapens. Het kan bijvoorbeeld dat erfgenamen een legaal verworven wapen aantreffen op zolder. Die wapens komen dan binnen bij het lokale politiebureau dat ze in ontvangst neemt. Aangezien er geen sprake is van een gerechtelijke context, kunnen deze wapens echter niet worden doorgestuurd naar de griffie. In de praktijk betekende dit een opstapeling van vrijwillig ingeleverde wapens in de politiecommissariaten in ons land.
Nieuwe regels brengen oplossing
De wetgever heeft hier verandering in gebracht. Burgers die een wapen in hun bezit hebben dat ze willen inleveren, kunnen dit voortaan ook officieel doen bij de lokale politie. Daarbij zal de politie nagaan of het wapen legaal is en niet als gestolen of verloren is opgegeven. Indien alles in orde is, kan het wapen zonder verdere kosten in beslag worden genomen voor vernietiging. De gouverneur van de provincie waarin het wapen wordt ingeleverd, is belast met het toezicht op deze vernietigingsprocedure.
Vernietigingsprocedure vrijwillig ingeleverde wapens
Eerst controleert de lokale politie of het wapen op wettelijke wijze in het bezit is en of er geen signalering op rust, zoals een vermelding dat het wapen is gestolen of gezocht. Indien het wapen voldoet aan de criteria, wordt het door de politie in beslag genomen en ontvangt de eigenaar een officieel attest. Dit attest dient als bewijs dat het wapen voor vernietiging is ingeleverd.
De politie zal de gouverneur inlichten over het verzoek tot vernietiging, waarna de gouverneur zich binnen een maand moet uitspreken. De gouverneur zal aangeven welk bedrijf zal instaan voor de vernietiging. De politie dient ervoor te zorgen dat het wapen ongeladen en in veilige toestand kan worden vervoerd naar dit bedrijf. De politie ziet toe op het proces om te verzekeren dat het wapen effectief en volledig wordt vernietigd. Na vernietiging wordt dit geregistreerd in het centraal wapenregister, waardoor er een nauwkeurige administratie van de vernietigde wapens ontstaat.
Uitzonderingen: wetenschappelijke en historische waarde
In sommige gevallen kan de gouverneur besluiten om een wapen niet te vernietigen. Dit kan gebeuren wanneer het wapen bepaalde wetenschappelijke, didactische of historische waarde heeft. In dergelijke gevallen wordt het wapen, na goedkeuring van de minister van Justitie, overgedragen aan musea, politiescholen of wetenschappelijke instellingen. Deze uitzonderingen worden eveneens opgenomen in het centraal wapenregister om een volledig overzicht te behouden van alle in beslag genomen en verwerkte vuurwapens.
