Van pakjesbezorgers tot klusjesmannen: wie contact heeft met het grote publiek kiest er steeds vaker voor om een mondmasker te dragen. Sommige werkgevers voorzien ze ook voor hun werknemers. Maar is de werkgever eigenlijk verplicht om mondmaskers te voorzien en wat moet de werkgever allemaal doen om je veiligheid te waarborgen?
Werkgever is niet verplicht om mondmaskers te voorzien
De werkgever is niet verplicht om mondmaskers te voorzien. Onthoud daarbij dat slechts een aantal mondmaskers ook effectief werken om coronabesmetting tegen te gaan. Met name de chirurgische maskers zoals FFP2- en FFP3-maskers. Er dreigt een tekort aan dergelijke mondmaskers in ons land en daarom heeft de wetgever een aantal maatregelen genomen. Chirurgische mondmaskers mogen enkel nog worden geleverd aan actoren in de zorgsector. De werkgever mag ze niet voorzien.
Enkel FFP2- en FFP3-maskers kunnen nog als persoonlijke beschermingsmiddelen aan bedrijven worden geleverd. Ze moeten dan wel noodzakelijk zijn in de onderneming en bedrijven mogen maar een beperkte bestelling plaatsen. Het gaat daarbij niet om de preventieve noodzakelijkheid voor wie in contact komt met collega’s of klanten, maar bijvoorbeeld om het personeel in de farmaceuticasector dat zonder mondmaskers gezondheidsrisico’s lopen. Zij kunnen natuurlijk wel van hun werkgever eisen om dergelijke mondmaskers te voorzien als dat voor hun eigen gezondheid noodzakelijk is. Louter omwille van het contact met anderen is dat niet mogelijk en mogen leveranciers niet eens tot de levering overgaan.
In principe staat het de werkgever wel vrij om zelfgemaakte mondmaskers of FFP1-maskers aan te bieden, maar deze maskers missen hun effect. Er wordt zelfs gewaarschuwd dat ze een vals gevoel van veiligheid bieden en daardoor net gevaarlijker zijn, waardoor werkgevers vanuit hun zorgplicht toch ook moeten overwegen om dit net niet te doen. Het is aangeraden om vooraf met de arbeidsarts te overleggen vooraleer de werkgever dergelijke mondmaskers aanbiedt.
Werkgever moet wel zorgen voor een veilige en gezonde werkplek
De werkgever is natuurlijk wel verplicht om een veilige en gezonde werkplek te waarborgen. Social distancing is daarbij cruciaal. Indien social distancing niet mogelijk is én indien het niet gaat om een bedrijf in een van de essentiële sectoren, dan moet het werk worden neergelegd.
Kan het werk worden verdergezet, dan ben je in principe verplicht om te gaan werken. Wel moet de werkgever nog een aantal andere voorzorgsmaatregelen treffen, zoals (niet-limitatief):
- Toezien op een hygiënische werkplek
- Stimuleren van het tijdig, regelmatig en grondig wassen van de handen
- Aanbieden van de nodige faciliteiten en de benodigde tijd om de handen te wassen
- Aanbieden van zeep om de handen te wassen (ontsmettende gels kunnen, maar zeep is voldoende)
- Papieren zakdoeken en afgesloten vuilnisbakken voorzien
- De werkplek twee maal per dag gedurende dertig minuten verluchten
- De werkplek volledig (laten) ontsmetten na melding van een coronageval
Verder ben je gewoon gehouden om het werk uit te voeren zoals het in de arbeidsovereenkomst voorzien is. Een kassierster zal dan ook nog steeds achter de kassa moeten plaatsnemen. Anderzijds moet de werkgever via een risicoanalyse alle passende preventiemaatregelen treffen. Als contact met derden niet strikt noodzakelijk is, is het aangewezen om dit tijdelijk niet te doen. Indien contact met derden wel noodzakelijk is, moet de werkgever veilige procedures aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan de vraag aan klanten om met bancontact te betalen of regels omtrent het wassen van handen na contact met contant geld. Dat klanten dan iets langer moeten wachten is bijzaak.
Wat als mijn werkgever niet het nodige doet?
Spreek steeds de preventiedienst, de bevoegde regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk en de werkgever aan. Wanneer de werkgever na het gesprek niet toeziet op de regels omtrent social distancing (en wanneer het gaat om een bedrijf in een niet-essentiële sector), kan je ook de politiediensten op de hoogte brengen opdat zij eventueel het bedrijf kunnen sluiten.
In principe kan je ook de werkplek verlaten indien het gaat om een “ernstig en onmiddellijk gevaar”:
“Een werknemer die, in geval van een niet te vermijden, ernstig en onmiddellijk gevaar, zijn werkpost of een gevaarlijke zone verlaat, mag daar geen nadeel van ondervinden en moet worden beschermd tegen alle ongerechtvaardigde nadelige gevolgen daarvan.” (Art. I.2-26 Codex over het welzijn op het werk)
Houd er wel rekening mee dat je hier echt voorzichtig mee moet omspringen. De vraag stelt zich immers in welke mate er sprake is van “ernstig en onmiddellijk gevaar” als het niet duidelijk is of er ook sprake is van contact met een besmet persoon. Rechtspraak hieromtrent is er nog niet en het risico van een sanctie of loonverlies blijft mogelijk. Tracht daarom eerst om de werkgever tot actie aan te zetten via de eerdergenoemde kanalen.
