Het decreet van 21 december 2018 houdende de luchtkwaliteit in het binnenmilieu van voertuigen, legt een Vlaams rookverbod op in voertuigen waar ook -16-jarigen in meerijden. Dit Vlaams rookverbod geldt voor alle voertuigen en dit vanaf 9 februari 2019. Wie het Vlaams rookverbod niet naleeft kan tegen een boete van 1.000 euro aanlopen.
Lees ook: Zo zit het met de beroemde foto’s op de pakjes sigaretten
Het rookverbod in de auto is momenteel enkel beperkt tot Vlaanderen, maar in Wallonië is er reeds een ontwerpdecreet goedgekeurd. Ook door zal men het voorbeeld spoedig volgen.
Het Vlaams rookverbod in voertuigen uitgelegd
Het rookverbod is enkel van toepassing indien er een kind jonger dan 16 jaar in het voertuig aanwezig is. Het rookverbod is hierbij van toepassing op alle gemotoriseerde voertuigen met minimaal vier wielen die meer dan 25 km/u rijden. Het is echter niet van toepassing op quads (motorvoertuigen van categorie L), maar dus wel op bestelwagens, vrachtwagens of bussen.
Het rookverbod geldt hiernaast niet alleen voor de gewone sigaret maar ook voor de elektronische sigaret.
Het rookverbod geldt bovendien voor alle inzittenden. Niet alleen de bestuurder maar ook andere passagiers moeten zich aan het Vlaams rookverbod houden van zodra er een kind jonger dan 16 jaar in het voertuig aanwezig is. Of de -16-jarige zelf mag roken in het voertuig? Dat blijkt onduidelijk te zijn.
In de andere gevallen mag je in principe wel roken achter het stuur. Echter moet je dan wel de wagen perfect onder controle hebben. Indien het roken achter het stuur gevaarlijk wordt, bijvoorbeeld gelet op de wegomstandigheden of de snelheid, kan je dus ook zonder minderjarige kinderen aan boord nog steeds worden gesanctioneerd.
Mag de -16-jarige zelf roken in het voertuig?
Het is hierbij niet helemaal duidelijk of er kan ingegrepen worden indien het kind jonger dan 16 jaar zelf rookt. Indien het kind dit doet in het bijzijn van andere -16-jarigen lijkt er zich alvast geen probleem te stellen en kan men sanctioneren.
Indien het dit doet in het bijzijn van volwassenen, is dit anders. De wettekst spreekt immers van “in het bijzijn van -16 jarigen” terwijl de woorden “in het bijzijn van” toch lijkt te verwijzen naar derde personen die buiten de eigen persoon staan. Verder haalt men dan weer het volgende aan: “is het eenieder verboden te roken in voertuigen in aanwezigheid van -16-jarigen”. Over de woorden “in aanwezigheid van” kan in principe hetzelfde gezegd worden, terwijl “eenieder” dan weer een uitgebreide strekking heeft en op “alle inzittenden” van toepassing lijkt te zijn van zodra er een -16-jarige aanwezig is.
In verschillende stukken (download), zoals de Memorie van Toelichting en het advies over het ontwerp van decreet houdende de luchtkwaliteit in het binnenmilieu van voertuigen door het SAR WGG, heeft men het bovendien nadrukkelijk over “passief roken”. Neem bijvoorbeeld de bevoegdheidsbespreking waarbij de gemeenschappen zich de bevoegdheid toe-eigenen op basis van volgende redenering:
Uit advies 34.339/AV leidt de Raad van State af “dat de gemeenschappen voor bepaalde aspecten van het preventieve gezondheidsbeleid bevoegd zijn; dat het meer bepaald gaat om de aspecten die verband houden met de activiteiten en diensten inzake preventieve ‘gezondheidszorg’[…]”
Het lijkt evenwel vanzelfsprekend dat roken, in casu passief en a fortiori in een gesloten ruimte, rechtstreeks te maken heeft met ziektes en aandoeningen.”
Hier lijkt men het toepassingsgebied van het decreet dus niet zo ver te strekken dat het actief roken van -16-jarigen, niet in het bijzijn van andere -16-jarigen, een probleem vormt. Derhalve zou het niet kunnen worden gesanctioneerd op grond van het decreet. Zij lijken hier dus niet automatisch een gebruiksverbod te hebben.
Anderzijds moet ik ook het ontwerp van decreet houdende de luchtkwaliteit in het binnenmilieu van voertuigen (ingediend op 7 november 2018) aanhalen, waar men het heeft over het al dan niet optrekken van de leeftijdsgrens van 16 jaar tot 18 jaar:
De leeftijdsgrens van 16 jaar geldt evenwel ook voor de verkoop van sigaretten. Een rookverbod in de wagen in het bijzijn van jongeren van 16 of 17 jaar zou dus inconsistent zijn. Want het verbod zou dan gelden voor alle personen die zich op dat moment in de wagen bevinden, dus ook voor de passagiers. Als de leeftijdsgrens voor het verbod op 18 jaar zou liggen, dan kan een 16- of 17-jarige passagier die op legale wijze sigaretten heeft gekocht en wil roken in de wagen, dat niet doen, ook al hebben de chauffeur en eventuele andere inzittenden daar geen bezwaar tegen.”
Dezelfde redenering toegepast op de leeftijdsgrens van -16-jarigen, kunnen we dus concluderen dat volgens deze redenering ook -16-jarigen niet mogen roken in het voertuig, zelfs indien er geen andere -16-jarigen aanwezig zijn en de chauffeur en eventuele andere inzittenden daar geen bezwaar tegen hebben.
Volgens deze strekking verbiedt men dus ook het persoonlijk actief roken door de -16-jarigen, ongeacht of er al dan niet andere -16-jarigen aanwezig zijn.
Kortom: voer voor onduidelijkheid… Een mailtje naar het kabinet van Vlaams Minister Joke Schauvliege was vorige week – nog voor de ontwikkelingen van de afgelopen dagen – reeds vertrokken.
Update: Intussen heb ik antwoord gekregen van de juridische dienst van het kabinet Van den Heuvel. Zij bevestigden mij inderdaad dat het louter actief roken door de -16-jarige niet wordt gesanctioneerd op grond van dit decreet.
Sanctionering bij overtreding van het Vlaams rookverbod?
Indien het verbod wordt overtreden kan zowel de lokale en federale politie als de Vlaamse milieu-inspectie verbaliseren. Overtreders lopen een risico op een bestuurlijke/correctionele geldboete tot 1.000 euro. Gevangenisstraffen of andere sancties zijn niet mogelijk.
