Steeds meer zorgverleners sanctioneren patiënten die niet komen opdagen zonder tijdig te verwittigen. Zij sturen de factuur van de ‘consultatie’ vervolgens op naar de patiënt. De rechtspraak oordeelde eerder al dat dergelijke no-showfees wettelijk zijn, maar aan een aantal beperkingen onderhevig zijn.
Patiënt moet kennis hebben van de regeling
Een no-showfee kan enkel indien zo’n regeling ook duidelijk wordt voorzien en de patiënt daarvan kennis heeft genomen. Dat is bijvoorbeeld het geval indien een patiënt via een online registratietool de algemene voorwaarden krijgt te zien en ze ook uitdrukkelijk aanvaardt. In een uitspraak van het Vredegerecht te Brugge op 6 oktober 2015 oordeelde de vrederechter bovendien dat het ook volstaat als de regeling duidelijk aangegeven wordt op het visitekaartje, op basis waarvan de patiënt een afspraak maakt. Vergeet niet dat de regeling ook voldoende duidelijk moet zijn, bijvoorbeeld door een forfaitair bedrag op te nemen of aan te geven wanneer de patiënt ten laatste moet verwittigen.
Wanneer zo’n bepaling in de geneeskundige behandelingsovereenkomst ontbreekt, is het echter niet toegestaan om een no-showfee op te leggen. Het is aan de zorgverlener om te bewijzen dat dit wel het geval is, waardoor no-showfees vaak niet mogelijk zijn bij telefonische reservaties (tenzij gesprekken zouden worden opgenomen en dit nadrukkelijk wordt meegedeeld). Ook wanneer er geen geneeskundige behandelingsovereenkomst is, bijvoorbeeld bij een patiënt die in de wachtzaal zit zonder zich aan te melden en vervolgens vertrekt, is dat het geval.
Rechter heeft een matigingsbevoegdheid
Indien er aan bovenstaande voorwaarden is voldaan, kan de huisarts wel degelijk een no-showfee aanrekenen. Die moet dan wel een schadevergoedend karakter hebben en mag dus maximaal de gederfde inkomsten behelzen. Het kan niet de bedoeling zijn dat de no-showfee een sanctionerend karakter heeft en de gederfde inkomsten overtreft. In dergelijke gevallen mag de rechter de schadevergoeding matigen.
No-showfee is niet mogelijk bij overmacht
Indien er sprake is van overmacht, mag de arts geen no-showfee aanrekenen. Het is dan wel aan de patiënt om de overmachtssituatie te bewijzen. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer de patiënt onderweg naar de arts betrokken zou raken in een onvoorzienbaar verkeersongeval.
