Denk je eraan om een tweedehandse iPhone te kopen via het internet? Weet dat dit lang niet altijd zonder risico is. En dat zeg ik niet alleen omdat Test-Aankoop de refurbishedmarkt recent nog fileerde, maar ook omdat er wel vaker juridische onduidelijkheid heerst. Is het online kopen van tweedehands elektronica dan nooit een goed idee? Dat beweer ik dan weer niet, maar je kijkt maar beter uit je doppen. Zowel juridische als praktische problemen steken wel vaker de kop op.
Tweedehands toestel online kopen
Uiteraard kan je een toestel van particulieren overkopen. Denk daarbij aan marktplaatsen zoals Tweedehands.be of Facebook Marketplace. Meestal is het toestel hier ook goedkoper terug te vinden, maar daar tegenover staan enkele andere risico’s. Omdat je het product van een particulier koopt, gelden jouw consumentenrechten niet. Zo heb je geen recht op garantie of heb je geen retourrecht. En dat komt omdat zulke platformen enkel een tussenpersoon zijn en geen verkoper.
Je kan je wel nog steeds beroepen op het Burgerlijk Wetboek, maar in de praktijk moet je dan al snel naar de rechtbank stappen. Bovendien is het lang niet altijd eenvoudig om met bewijzen op de proppen te komen. Eigenlijk ben je volledig onderhevig aan de goodwill van de verkoper en geloof me vrij: je hoeft niet gestudeerd te hebben om te weten dat je jouw lot niet zomaar in handen wil leggen van een willekeurige derde.
Alleen al de beschrijvingen roepen soms vraagtekens op. Iemand die een volledig nieuwe iPhone voor een habbekrats verkoopt, gewoon omdat ze toch liever een ander model heeft? Als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo.
Het kopen van een boek via Facebook Marketplace? Dat lijkt nog net door de beugel te kunnen. Maar een tweedehands iPhone, desktop of televisietoestel? Dat koop je toch maar beter niet via zo’n tussenpersoon, tenzij de verkoper natuurlijk het een en ander op papier wil zetten…
Verkopers refurbished toestellen zijn niet altijd betrouwbaar
Refurbished toestellen zouden de voordelen van een nieuw toestel koppelen aan de beperkte prijs van een tweedehands model. De verkoper zou een en ander aan een inspectie onderwerpen en indien nodig herstellen. Bovendien geniet je van dezelfde garantie als op een nieuw toestel. Hierdoor zou het een goed alternatief zijn voor bovenstaande platformen. In theorie, althans.
Weet in de eerste plaats dat het begrip ‘refurbished’ geen beschermd begrip is. Vroeger bedoelden verkopers daar vaak ongebruikte geretourneerde toestellen of toonzaalmodellen mee. Later bleek men er ook tweedehands toestellen onder te verstaan en nog later werden het ineens defecte en gerepareerde toestellen. De kwaliteit kan dus sterk verschillen en dat weet je niet op voorhand. Test-Aankoop onderwierp de markt recent nog aan een onderzoek en concludeerde dat men in bijna de helft van de gevallen een minderwaardig toestel verkocht.
Vervolgens lijkt men het niet altijd even nauw te nemen met de regels. Zo moet men in principe een garantie aanbieden van twee jaar, tenzij contractueel werd afgesproken om de garantie tot één jaar te beperken. Daarnaast moet de garantie van toepassing zijn op alle onderdelen en accessoires. Bij sommige websites bedraagt de garantie minder dan één jaar of zijn sommige onderdelen zoals de batterij uitgesloten. Dat staat dan in de kleine lettertjes. In beide gevallen gaat het om onwettige en ongeldige clausules, maar dat weten consumenten niet altijd.
Een ander consumentenrecht waar verkopers vaak niet van gehoord hebben, is van het herroepingsrecht. Volgens sommige verkopers is het herroepingsrecht niet van toepassing omdat het gaat om een tweedehandsproduct. Larie en apekool: omdat het om een online aankoop gaat heb je wel degelijk het recht om binnen de veertien dagen af te zien van de aankoop, zonder dat je enige verklaring verschuldigd bent.
Tot slot lijken verkopers zich vaak eenvoudig van hun wettelijke verplichtingen te ontdoen. En dat zeg ik niet alleen door de vele onthutsende verhalen die op het internet de ronde doen, want ik maakte het ook zelf al mee toen ik een refurbished iPhone met een beperkt softwareprobleem ter garantie inleverde. Men weigerde toen mijn garantierecht te respecteren omdat ze een roestvlek in de smartphone hadden gevonden.
Niemand kon me uitleggen hoe zo’n roestvlek het softwareprobleem kon veroorzaken en hoe het, zonder enig contact met water, kon ontstaan. En net wanneer je denkt dat het niet gekker kan worden, gaven ze zowaar toe dat de verkochte toestellen niet altijd waterdicht zijn en brachten ze ook nog eens kosten in rekening voor het onderzoeken van het toestel. Tjah, had ik maar niet met mijn waterdichte smartphone door een mistbank moeten fietsen. Toch?
Alleen bestellen bij grote webwinkels?
Nu goed, wanneer een webwinkel zichzelf Partly durft te noemen mag je waarschijnlijk ook maar een gedeeltelijke service verwachten. Had ik me dan maar moeten richten tot grotere webwinkels zoals bol.com? Dat durf ik niet zeggen. Enerzijds zijn websites zoals bol.com gelukkig al veel duidelijker wat de (garantie)voorwaarden betreft en houden ze zich al sneller aan de geldende regels.
Toch is er ook een grote maar. Platformen zoals bol.com bieden derde verkopers de mogelijkheid om via hun webwinkel te verkopen. Nu verkoopt bol.com niet zelf refurbished toestellen maar zijn al deze toestellen afkomstig van derde verkopers, waarbij bol.com een commissie inhoudt. Geen zorgen, want hoewel dat indruist tegen de voorwaarden van het platform rekenen ze die commissie gewoon aan de consument door.
Maar goed, dan krijg je er tenminste de garantie van bol.com bovenop? Nu is ook dat niet de waarheid, want bol.com is enkel een tussenpersoon. Net zoals 2dehands.be dat is voor particuliere verkopers. Ook in hun algemene voorwaarden benadrukken ze dat:
Bij vragen en/of klachten over de door de Klant aangeschafte producten van Andere Verkopers, dient de Klant zich te allen tijde rechtstreeks te wenden tot de betreffende Andere Verkoper. De koper erkent dat hij/zij in deze gevallen geen beroep kan doen op bol.com en bol.com op geen enkele wijze aansprakelijk is, inclusief maar niet beperkt tot eventuele ondeugdelijkheid van het aangeschafte product.”
Samengevat ben je ook via platformen zoals bol.com onderhevig aan de willekeur van derde partijen, zelfs wanneer ze jou een kapot toestel leveren. Alleen is het allemaal nog wat ingewikkelder geworden en moeten consumenten ook nog eens een servicebijdrage betalen aan bol.com.
Zijn er dan geen betrouwbare alternatieven? Natuurlijk wel. Onder andere bij Coolblue, dat op vlak van service klantvriendelijkheid zeker zijn strepen al wist te verdienen, kan je nog echte refurbished toestellen kopen. Het gaat dan om geretourneerde producten in nieuwstaat. Zij gebruiken nog steeds de originele betekenis van het woord, hoewel ze het zelf “Tweedekans producten” noemen. Anderzijds is het voordeel vaak beperkt tot minder dan 10%. Je kan je dan ook de vraag stellen of het financieel wel nog echt interessant is…
SwitchBay als betrouwbaar alternatief
Hoeft dat te betekenen dat ik een tegenstander ben van refurbished iPhones? Absoluut niet. Het is een ideale manier om de afvalberg te verkleinen, zeker indien je net zoals mij helemaal niet op zoek bent naar de nieuwste modellen. Maar helaas zijn het de rotte appels die de massa uit de applegaard houden. Gelukkig lijkt daar nu langzaamaan verandering in te komen.
Onlangs las ik in De Telegraaf een artikel over de start-up SwitchBay. Via de website SwitchBay kan je tweedehands of refurbished elektronica kopen van particuliere of professionele verkopers. Eigenlijk net zoals je dat ook via bol.com of via Facebook Marketplace kan doen. Het enige verschil is dat SwitchBay zich niet achter een rol als tussenpersoon verschuilt. Het belooft daarentegen een meerwaarde te zijn door middel van de zogenoemde kopersbescherming. Hierbij bieden ze een volledige aankoopbescherming: indien het toestel niet aan de verwachtingen voldoet of indien het niet wordt geleverd, krijg jij jouw geld gewoon teruggestort. Dat is zekerheid!
Momenteel is SwitchBay nog niet actief op de Belgische markt. Maar eenmaal ze de Nederlandse landsgrenzen overstijgen, kan de refurbishedmarkt pas echt floreren. En dat eerder ondanks dan dankzij de gevestigde waarden.
