De Vlaamse overheid heeft zopas de bevolkingscijfers vrijgegeven voor iedere (Vlaamse) provincie en (Vlaamse) gemeente (situatie op 1 januari 2018). Die bevolkingscijfers zijn niet onbelangrijk aangezien ze onder andere een rol spelen bij het bepalen van het aantal mandaten voor de lokale verkiezingen.
Rol van de bevolkingscijfers
De bevolkingscijfers hebben onder andere een invloed op:
- Het aantal te verkiezen gemeenteraadsleden per gemeente;
- Het aantal schepenen per gemeente;
- De inkomsten van de burgemeesters en schepenen (wedde);
- Het aantal leden van het bijzonder comité voor de sociale dienst;
- Het aantal te verkiezen stadsdistrictleden;
- Het aantal te verkiezen provincieraadsleden.
Invloed op de provincieraden
Wat betreft het aantal leden van de provincieraden geldt de grens van 1 miljoen inwoners:
- Minder dan 1 miljoen inwoners: 63 leden;
- Meer dan 1 miljoen inwoners: 72 leden.
| Provincie | Aantal leden provincieraad |
| West-Vlaanderen | 72 |
| Oost-Vlaanderen | 72 |
| Vlaams-Brabant | 72 |
| Antwerpen | 72 |
| Limburg | 63 |
Invloed op de gemeenteraden
Voor een gemeente met minder dan 1.000 inwoners bestaat de gemeenteraad uit zeven leden. Dat ledenaantal bevat reeds het aantal burgemeesters en schepenen. Dat aantal loopt geleidelijk op tot maximaal 55 leden. In Vlaanderen overschrijdt enkel de stad Antwerpen de magische grens van 300.000 inwoners en heeft het als enige recht op het maximaal aantal zitjes (55 leden).
Enkele bijzonderheden die de nodige aandacht verdienen:
- Het Limburgse Herstappe telt slechts 88 inwoners en heeft met andere woorden recht op het minimum van zeven gemeenteraadsleden. Een op zeven volwassen Herstappenaars zullen dan ook in de gemeenteraad zetelen;
- Het West-Vlaamse Mesen heeft de ondergrens van 1.000 inwoners overschreden en mag nu negen zitjes verdelen in plaats van zeven.
Invloed op de colleges
Het decreet op het lokaal bestuur legt deze keer voor het eerst een plafond op voor het aantal schepenmandaten. Alle gemeenten met 5.000 inwoners of minder (alhoewel het decreet foutief spreekt over ‘tot en met 4.999 inwoners’) tellen nu een burgemeester en maximaal twee schepenen. Gelijkaardige grenzen zijn er ook te vinden voor de hogere intervallen. Grote steden met minimaal 100.000 inwoners mogen nog maximaal negen schepenen aanduiden. Dat is het geval voor:
- Antwerpen met 521.680 inwoners;
- Gent met 259.570 inwoners;
- Brugge met 118.136 inwoners;
- Voor het eerst ook Leuven dat zijn inwonersaantal zag stijgen tot 101.197.
Invloed op de OCMW-raad en de Bijzondere Comité
Wat betreft de OCMW-raadsleden geldt een bijzondere regeling. Deze raadsleden staan aan het roer van de raad voor maatschappelijk welzijn. Het aantal leden is afhankelijk van:
- Het inwonersaantal (gaande van negen tot vijftien);
- Het aantal gemeenteraadsleden: mag het aantal gemeenteraadsleden niet overschrijden.
Het bijzonder comité voor de sociale dienst volgt dan weer het aantal OCMW-raadsleden en dus onrechtstreeks het inwonersaantal en het aantal gemeenteraadsleden:
| Aantal OCMW-raadsleden | Aantal leden bijzonder comité voor de sociale dienst |
| 9 | 6 |
| 11 | 8 |
| 13 | 10 |
| 15 | 12 |
Meer inwoners dus ook meer postjes?
Het Vlaamse Gewest telt op 1 januari 2018 201.398 inwoners extra dan bij de eerdere gemeenteraadsverkiezingen in 2012. Meer inwoners staat gelijk aan meer mandaten? Niets is minder waar. Dankzij de vele vrijwillige fusies en het nieuwe decreet op lokaal bestuur zouden er 8 burgemeesters, 296 schepenen, 107 gemeenteraadsleden en 700 OCMW-raadsleden minder zijn dan nu, zo berekende althans de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten.
