Scheidingen kunnen een grote impact hebben op kinderen. Hoewel de wet geen zwart-witantwoord biedt op de vraag wat de rechten van alle partijen bij een scheiding zijn, is er wel een juridisch kader dat enige houvast biedt. In dit artikel verkennen we dat kader en de twee wegen naar een scheiding: de echtscheiding door onderlinge toestemming en de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting.
Ouderlijk gezag: de basis voor samenwerking
Er zijn twee manieren om te scheiden. De eerste manier is de echtscheiding door onderlinge toestemming, waarbij de ex-partners samen afspraken maken over wat er met de gemeenschap van goederen moet gebeuren, hoe het zit met alimentatie en hoe het praktisch verder moet met de kinderen. Een andere manier is de scheiding aanvragen op grond van onherstelbare ontwrichting. In dat geval dient men langs de familierechtbank te passeren.
In beide gevallen blijven de ouders in principe samen het ouderlijk gezag uitoefenen. Dit betekent dat zij gezamenlijk verantwoordelijk blijven voor het welzijn, de opvoeding en de financiële ondersteuning van hun kinderen. Ze zullen bijvoorbeeld samen moeten beslissen over waar het kind naar school gaat, wat het kind studeert en hoe het zit met de religieuze opvoeding van het kind. Het is belangrijk dat beide ouders samenwerken om het beste voor hun kinderen te bereiken.
De rechten van kinderen: gehoord worden, maar geen beslissende stem
Kinderen vanaf 12 jaar kunnen door de familierechter worden uitgenodigd om hun mening te geven over zaken als de verblijfs- en omgangsregeling. Ze hebben namelijk een spreekrecht. Hoewel dit de kinderen een stem geeft en ze dus worden gehoord, mogen kinderen niet zelf kiezen bij wie ze wonen. Ook zijn ze niet procesbekwaam en kunnen ze geen procedure starten. Uiteindelijk staat het belang van de kinderen wel centraal. Het belang dat aan de stem van kinderen wordt gehecht, is afhankelijk van veel factoren. Aan de mening van een emotioneel volwassen kind zal bijvoorbeeld meer belang worden gehecht.
Bemiddeling en het horen van kinderen
Niet alle geschillen hoeven voor de familierechtbank te verschijnen. Ouders kunnen ook samen afspraken maken over zaken als de woonplaats, de verblijfsmodaliteiten en het onderhoudsgeld. In sommige gevallen kan bemiddeling helpen om tot een oplossing te komen die in het belang van de kinderen is. Een scheidings mediator helpt de ex-partners dan om samen tot goede afspraken te komen. Bemiddeling biedt verschillende voordelen voor ouders met kinderen. Het is vaak sneller, goedkoper en minder stressvol dan een rechtszaak. Bovendien kan bemiddeling helpen om een betere communicatie en samenwerking tussen de ouders te bevorderen, wat essentieel is voor het welzijn van de kinderen.
Ook kinderen kunnen tijdens het bemiddelingsproces worden gehoord. Hoewel het belangrijk is om kinderen te horen en rekening te houden met hun wensen en bekommernissen, is het cruciaal om de kinderen niet te zeer te betrekken bij het conflict tussen de ouders. Het is niet de bedoeling dat kinderen bij elk gesprek aanwezig zijn. Dit is emotioneel veel te ingrijpend, zeker als er sprake is van een (v)echtscheiding. Net zoals voor de rechtbank geldt dat de kinderen horen voldoende is. Verder is het aan de ouders om hier belang aan te hechten en te beslissen in het belang van het kind, zoals de rechter dat ook zou doen.
