Geld nodig? Er is altijd wel een lening te vinden. In de eerste plaats zijn er de leningen voor lange periodes of grote bedragen. Denk maar aan een lening voor de aankoop van jouw droomhuis, wagen of boot. Maar er zijn ook leningen voor kortere periodes en kleine bedragen, zoals voor de nieuwste gadgets, jouw ideale trouwjurk of die lang verhoopte Amerikaanse koelkast. Dat laatste wordt ook wel eens een flitskrediet, sms-krediet of mini-krediet genoemd.
Wat is eigenlijk een flitskrediet of flitslening?
Een flitskrediet is een lening voor een klein bedrag en voor een korte looptijd. Een lening kan van enkele tientallen tot honderden euro’s gaan en af te betalen zijn binnen een korte termijn van maximaal 3 maanden.
Rol van de AFM
De AFM (Autoriteit Financiële Markten) is de Nederlandse toezichthouder op de financiële markten en bestaat sinds maart 2002. Zij gaan na of de kredietvergoeding de maximale grens van 14% niet overschrijdt. Sinds 2017 heeft het AFM eveneens een reclameverbod voor dit soort kredieten opgelegd. Zo mogen kredietverstrekkers niet adverteren via billboards langs de snelweg, banners op het internet of door middel van wervende websites.
Gevaren van een flitskrediet?
Je zou denken dat hiermee de kous af is. Je weet immers hoeveel je nodig hebt en hoeveel je maximaal betalen zal. Het enige wat resteert, is de zoektocht naar een kredietverstrekker. Toch? Ook hier is er geen probleem. Je raadpleegt gewoon snel even het internet en je hebt er meteen één gevonden! Je vult nog even jouw gegevens in en bezorgt het laatste loonbriefje, jouw identiteitsgegevens of andere relevante informatie. Nog even wachten en weldra heb je ook meteen het geld op jouw rekening. Tijd om te spenderen.
Opletten geblazen!
Ook hier geldt het idioom : ‘If something sounds too good to be true, it probably is’.
Een goed uitgevoerde BKR-toets is er immers om na te gaan of iemand een extra lening al dan niet dragen kan. Zo’n BKR-toets is met andere woorden helemaal geen overbodige luxe. Het is een soort bescherming tegen jezelf. Toch blijft een BKR-toets bij een flitskrediet doorgaans achterwege.
Flitskredieten jagen echter op de mensen die het op dat moment financieel moeilijk hebben. Het achterwege laten van de BKR-toets is daar een mooi voorbeeld van. De spitsvondigheid van kredietverstrekkers eveneens. Kredietverstrekkers hebben namelijk een uitweg gevonden om een kredietvergoeding te vragen die toch hoger is dan 14%. Op verschillende forums vertellen mensen verhalen over leningen waarbij ze meer dan het dubbele(!) moeten terugbetalen. Vaak onder het mom van een garantstelling. Dat is een problematische situatie.
De problematiek van de garantstelling
Het is zo dat een kredietverstrekker een garantstelling kan vragen: een familielid of een vriend die zij kunnen aanspreken als jij niet zou betalen. Voor velen is het echter (heel) moeilijk om naasten te laten weten dat ze in financiële moeilijkheden zitten en dat ze een lening nodig hebben. Laat staan dat het familielid zich ook nog eens garant zou moeten stellen. In onze cultuur is er immers nog steeds een fikse scheidingslijn tussen vriendschap, verwantschap en financiën. Om die reden weet jij ook niet wat er op het loonbriefje van jouw buurman staat.
Wees gerust, je krijgt door de kredietverstrekker meteen een kant-en-klare oplossing voorgeschoteld. Koop gewoon je garantstelling bij een andere onderneming. Sympathiek, toch? Spijtig genoeg zit net hier het problematisch addertje onder het gras.
Rechtszaak van 13 juli 2018
Recent bepaalde de rechtbank in Rotterdam dat aanbieders van flitskredieten geen buitensporige vergoedingen meer mogen vragen via het stelsel van de garantstellingen. Dat zou wel eens nefast kunnen zijn voor de kortlopende lage leningen. Dat staat te lezen op de website van de Nederlandse Kredietmaatschappij. De krachtlijnen van deze zaak doe ik hieronder uit de doeken.
De feiten
Een lener (gemakshalve en fictioneel noemen we hem hierna ‘Tom’) had een flitslening nodig en nam contact op met LoanRider. Hij had een bedrag van € 350,00 euro geleend en moest deze binnen een termijn van 30 dagen terugbetalen. Voor deze volledige lening vroeg LoanRider enkel een vergoeding van € 4,02. Veel minder dan de maximale grens van 14%. LoanRider is het handelsmerk van Palden Finance met hetzelfde verdienmodel als Ferratum. Het zijn stuk voor stuk bedrijven die een kleine lening aanbieden aan aangename rentetarieven, maar vaak verweven zitten met verborgen kosten. Zo verging het ook Tom.
Tijdens het invullen van de aanvraag vernam Tom immers dat er iemand garant moest staan. Anders zou hij niet in aanmerking komen voor een lening. Tom kon kosteloos een familielid of vriend aanstellen, maar ook een derde. Dat laatste vond Tom een beter idee. LoanRider, had hem meteen de mogelijkheid gegeven om bij Fairsecure een garantstelling te kopen tegen een vergoeding van € 87,50. Tom had financiële moeilijkheden en kocht dus inderdaad zo’n garantstelling. De totale kost bedroeg nu al € 91,52. Dat is een feitelijke kredietvergoeding van meer dan 26%.
Wanneer Tom niet in staat was om zijn lening terug te betalen, zette LoanRider alles in het werk om zijn geld terug te krijgen. Eens dat niet werkte, gingen ze over tot dagvaarding.
De kosten liepen al snel op. Op het moment van de uitspraak bedroeg de feitelijke rente op jaarbasis maar liefst 314%! Dit is ver boven de wettelijke grens van 14% en dat was onder andere mogelijk doordat hij Fairsecure als garantsteller had aangesteld.
Uitspraak van de Rechtbank van Rotterdam op 13 juli 2018
De gedaagde en zijn gemachtigde argumenteerden dat de maximale kredietvergoeding werd overschreden. De rechter te Rotterdam volgde die redenering.
Onder de kredietvergoeding van maximaal 14% per jaar vallen namelijk alle beloningen en vergoedingen van welke vorm dan ook. De rechter oordeelde dat de mogelijkheid tot kosteloze persoonlijke garantstelling enkel ‘voor de vorm’ werd aangeboden. De aan te kopen garantstelling maakte volgens de rechter deel uit van de beloningen en vergoedingen die voor de bepaling van de 14%-grens in achting worden genomen.
De overschrijding van de 14%-grens bracht de nietigheid van het contract met zich mee. Tom moest natuurlijk wel nog steeds het bedrag van € 350,00 plus een wettelijke rente vanaf de dag van de dagvaarding terugbetalen, maar de torenhoge rente (gelukkig) niet.
Deze uitspraak is hopelijk een leidraad voor andere rechters om dezelfde redenering te volgen en leningen iets veiliger te maken. Het grote probleem van kredieten en zeker flitskredieten zal echter nog blijven bestaan. Veel mensen hebben soms geen andere mogelijkheid dan één of meerdere lening aan te gaan. Sommige kredietverstrekkers zullen bovendien ook voortdurend andere verdienmodellen zoeken. Goed opletten en je vooraf laten adviseren, blijft belangrijk. Zeker inzake flitskredieten is dat het geval.
Je kan het integrale vonnis lezen via de website van de Nederlandse Rechtspraak (zaaknummer 6568798 \ CV EXPL 18-986, Palden Finance OÜ lietuvos filiala).
