Wanneer je een webshop uitbaat, moet je een aantal verplichte vermeldingen opnemen. Vaak resulteert dit in uitgebreide algemene voorwaarden die concreet de rechten van de consument aanhalen. Toch is het lang niet het enige tekstuele dat op jouw website terug te vinden is. Naast landingspagina’s en interessante blogs voorzie je jouw producten waarschijnlijk ook van een productbeschrijving. Zo’n productbeschrijving blijkt echter niet zo vrijblijvend te zijn als men soms wel eens denkt. Hieronder vind je terug wat je, vanuit juridisch oogpunt, moet weten over dergelijke productbeschrijvingen. Afronden doen we met een verwijzing naar het belang van het zogenoemde PIM-systeem.
Zijn productbeschrijvingen juridisch verplicht?
Op zich zijn productbeschrijvingen juridisch niet verplicht. Wel moet er een duidelijke overeenstemming zijn en rust er op de online verkoper een verregaande informatieplicht. Zo moeten de voornaamste kenmerken duidelijk ter kennis van de klant worden gebracht. Toch hoeft dit niet automatisch door middel van tekstuele productbeschrijvingen te gebeuren. Video’s, afbeeldingen en ander informatiemateriaal kunnen dit doel immers ook gewoon dienen. In de praktijk blijkt het gebruik van productbeschrijvingen toch het eenvoudigste te zijn.
Algemeen verbintenissenrecht en het gebruik van productbeschrijvingen
Kan het gebrek aan productbeschrijvingen de geldigheid van de overeenkomst aantasten? Om deze vraag te beantwoorden moet gekeken worden naar de constitutionele elementen van een rechtsgeldige verbintenis. Zo moet de verbintenis geldig zijn, moet er sprake zijn van een toestemming, moet de wederpartij handelingsbekwaam zijn, moet er een oorzaak zijn en moet er overeenstemming zijn met betrekking tot het voorwerp.
Opdat er sprake zou zijn van een overeenstemming met betrekking tot het voorwerp, moet het voorwerp dan ook uitdrukkelijk omschreven zijn. Hierbij denken we automatisch aan de beschikbaarheid van foto’s, merknamen, aantallen en een uitgebreide productomschrijving. Het gaat hier om een beoordeling in concreto. Een foto met een decoratief stuk waarbij het aantal in de titel staat beschreven en een meetlat voor duidelijkheid zorgt met betrekking tot de afmetingen, kan bijvoorbeeld volstaan. Gaat het om een balpen? Dan moet er ook duidelijkheid bestaan over het kleur ervan. We hoeven vast niet te zeggen dat de gewenste omschrijving bij een televisiescherm nog uitgebreider zal zijn.
Lees ook: Welke rechten heeft een zelfstandige bij een online bestelling?
Consumentenrecht en het gebruik van productbeschrijvingen
Hoewel het algemeen verbintenissenrecht een productbeschrijving in de brede zin lijkt op te dringen, legt men die verplichting ten aanzien van consumenten nog nadrukkelijker op. Hier rust er immers een verregaande informatieplicht op de verkoper. Zo moet de verkoper bijvoorbeeld de geldigheidsduur van een aanbod vermelden, net zoals de leveringskosten, de prijs en de belangrijkste kenmerken van het product of de dienst. Ook hier kunnen de voornaamste kenmerken van het product uit de context blijken, maar toch geef je ze maar beter concreet op.
De wetgever verplicht jou met andere woorden niet om een uitgebreide productbeschrijving op te nemen. Een tabel met daarin een overzicht van de belangrijkste kenmerken, gaande van het kleur en het materiaal tot de afmetingen, volstaat. Uiteraard is het marketingtechnisch toch interessanter om een en ander in een verkooppraatje te gieten. Ook Google smult van zo’n uitgebreidere tekstjes.
Wat indien een productomschrijving ontbreekt?
Zoals eerder gesteld hoeft het ontbreken van een tekstuele productbeschrijving nog niet automatisch problematisch te zijn. Anderzijds kan het de geldigheid van de overeenkomst wel aantasten en heb je mogelijks niet voldaan aan de informatieplicht, waarna de Dienst Bemiddeling en Controle van de FOD Economie kan ingrijpen.
Ongeldige overeenkomst: herstel in oorspronkelijke situatie
Het is nog niet automatisch zo dat het ontbreken van een productbeschrijving de geldigheid van de overeenkomst aantast of een inbreuk vormt op de informatieverplichtingen. De kenmerken van het product zouden immers ook uit de context kunnen blijken. Hier dringt een beoordeling in concreto zich dan ook op.
Fotomateriaal, bepalingen uit de algemene voorwaarden, eerdere bestellingen: stuk voor stuk vormen ze de context waarbinnen de beoordeling moet gebeuren. Indien ook hier helemaal geen duidelijkheid te vinden is, kan de geldigheid van de overeenkomst wel worden aangetast. In dit geval kan ook een zakelijke klant die ongeldigheid inroepen. De verkoop zal dan geannuleerd worden. De klant moet het product terugbezorgen en jij moet de nodige terugbetalingen verrichten.
Niet voldaan aan informatieplicht: sancties mogelijk
Hiernaast kan de niet-vermelding van de kenmerken van het product ook in het kader van het consumentenrecht bestraft worden. De consument kan zich met andere woorden ook beroepen op het ongeldig karakter van de overeenkomst omwille van het ontbreken van een overeenstemming. Hiernaast voorziet de wetgever ook sancties bij een inbreuk tegen deze informatieverplichting.
Ook hier moet een beoordeling in concreto volgen. Zo gaf het Europees Hof van Justitie eerder al aan dat er rekening moet worden gehouden met de beperkingen die eigen zijn aan het gebruikte communicatiemedium, de beperkingen op vlak van ruimte of tijd en de maatregelen die de handelaar genomen heeft om informatie langs andere wegen ter beschikking te stellen van de consument. Denk in dit laatste geval bijvoorbeeld aan een duidelijke rectificatiemail, reclameboodschappen die wel de informatie vermeldden of telefonisch contact om een en ander te verduidelijken.
Stelt de Dienst Bemiddeling en Controle van de FOD Economie een inbreuk vast? Meestal zal men den eerst een formele waarschuwing uitbrengen. Indien de noodzakelijke aanpassingen niet volgen, zal een effectieve sanctie snel volgen. Zo’n sanctie houdt meestal het opstellen van een PV en een minnelijke schikking (boete) in, maar het kan zelfs resulteren in de verzegeling van de gebouwen.
Wat bij een fout in de productbeschrijving?
Het kan ook gebeuren dat je wel over een productbeschrijving beschikt, maar dat er een fout in deze productbeschrijving is geslopen. In de veronderstelling dat je de productbeschrijving ter goeder trouw opstelde, kan dit alsnog in een aantal nadelige gevolgen resulteren.
Een overeenkomst komt immers tot stand door het aanbod via de website (incl. de productbeschrijving) en de aanvaarding ervan. In principe koopt de klant met andere woorden het product zoals het beschreven staat in de productbeschrijving en rust op jou de verplichting om dit product, met deze kenmerken, te leveren. Door een ander product te leveren voldoe je niet aan jouw verplichtingen.
Echter moeten we een en ander hier ook durven te relativeren. Zo zal je jezelf via jouw algemene voorwaarden inperken tegen de negatieve gevolgen van een foutieve productbeschrijving. Uiteraard zijn zo’n clausules nog niet automatisch geldig, maar ze bieden toch extra zekerheid.
Bovendien hoeft een duidelijke vergissing jou nog niet automatisch te verbinden. De klant moet immers redelijkerwijs kunnen denken dat het aanbod correct was. Zo zal de klant niet kunnen aanhalen dat hij écht dacht dat de schoenenkast 135 meter hoog was. De klant had moeten weten dat het om een vergissing ging en er eigenlijk 135 centimeter hoorde te staan. Stond er echter dat iedere besteleenheid vijf nietjesmachines bevatte in plaats van vier? Dan kan de klant wél blijven volharden, hoewel ook hier de algemene voorwaarden een uitweg kunnen bieden.
Wat als je een productbeschrijving kopieert?
Veel fabrikanten bieden een productbeschrijving aan voor de verkoop van hun producten. Zij geven concreet aan dat deze productbeschrijving door wederverkopers mogen worden gebruikt. Daar hoeft puur juridisch niks mis mee te zijn. Op vlak van website-optimalisatie geldt dan weer het omgekeerde.
Stelt de fabrikant geen productbeschrijving ter beschikking? Dan mag je juridisch echter de teksten niet zomaar kopiëren. Dit zou immers een schending van het auteursrecht kunnen inhouden. Kunnen, want de productbeschrijving moet immers voldoende origineel zijn in de zin van de auteurswet. Zowel het Hof van Cassatie als het Europees Hof van Justitie hebben reeds aangegeven dat hiervoor aan twee voorwaarden moet zijn voldaan:
- Het moet gaan om een intellectuele schepping;
- Het moet een voldoende persoonlijke stempel
Een gebruiksaanwijzing of een productbeschrijving kan ten gevolge van deze subjectieve toets met andere woorden bescherming genieten van het auteursrecht, maar dat hoeft nog niet automatisch het geval te zijn. Het gaat om een heel moeilijke beoordeling die je maar moeilijk zelf kan maken. Alleen al om die reden kies je er maar beter voor om de productbeschrijving, behoudens uitdrukkelijke toestemming, niet te kopiëren. Uiteraard zal jouw marketeer jou een aantal extra argumenten kunnen voorschotelen.
Tip: houd de productbeschrijvingen up to date met een PIM-systeem
Bovenstaand overzicht toont aan dat het opnemen van een goede productbeschrijving een must is en dit zowel ten aanzien van zakelijke klanten als ten aanzien van consumenten. Zo’n productomschrijving moet bovendien correct zijn, omdat het ook deel uitmaakt van het aanbod. Om problemen te voorkomen, worden best wel een aantal clausules in de algemene voorwaarden voorzien. Tot slot dien je erop toe te zien dat een productbeschrijving voldoende uniek is, om auteursrechtelijke problemen te voorkomen.
Klaar? Dan is het belangrijk om jouw productbeschrijvingen up to date te houden. Ook fabrikanten voeren regelmatig wijzigingen door aan hun producten, waardoor ook jouw productbeschrijving aanpassing hoort te krijgen. Eenvoudiger gezegd dan gedaan, want diverse Excel sheets, uiteenlopende bronnen en een collectie van enkele honderden foto’s zorgen al snel voor chaos op jouw server.
Kies er daarom voor om jouw data te centraliseren. Dit doe je door jouw webshop te koppelen met een PIM-systeem. Er bestaan verschillende soorten PIM-systemen en een uiteenzetting daaromtrent wordt al snel heel technisch. Wil je meer informatie over de diverse beschikbare systemen en een vergelijking ervan? Download via de website h1.nl dan even de Feature Comparison Study van Pimcore.
