Wanneer je tijdens de werktijd privéberichten stuurt via bijvoorbeeld Facebook, zeker wanneer je dat doet met de computer van het werk, kan dat nogal eens voor heikele discussies zorgen. Immers: enerzijds heeft jouw werkgever een controlebevoegdheid en anderzijds heb jij recht op privacy. Beide begrippen zorgen voor een spanningsveld waarover het laatste nog niet gezegd is.
Belgische wetgeving
In België regelt cao nr. 81 de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van werknemers. Als een werkgever jouw berichten wil controleren, verzonden tijdens de werktijd, dan moet hij rekening houden met de bepalingen van deze cao.
In de eerste plaats moeten we aangeven dat een werkgever wel degelijk jouw berichten mag controleren, maar anderzijds zijn daar wel enkele verplichtingen aan verbonden:
- Er moet een transparant beleid zijn;
- De controle moet voorafgaand worden meegedeeld;
- De werkgever moet zich terughoudend opstellen.
Wanneer de werkgever de controle meedeelt, moet hij ook meegeven waarom hij tot controle overgaat. In de praktijk kan dat voor vier mogelijke doelen, namelijk:
- Het voorkomen van schadelijke of lasterlijke feiten;
- Het beschermen van de belangen van de onderneming;
- Het garanderen van de veiligheid en goede werking van het netwerksysteem;
- Het controleren van het te goeder trouw naleven van de beginselen en regels die in de onderneming van toepassing zijn.
Die informatieplicht gaat bovendien een stuk verder dan jou dat louter mondeling laten weten. Zo moet de werkgever een en ander op papier zetten en zal hij collectief het personeel iets moeten laten weten. Vaak zal ook de ondernemingsraad en de vakbondsafvaardiging ingelicht moeten worden.
Zomaar stiekem jouw privéberichten inkijken, dat mag hij dus niet – alhoewel we verder een en ander moeten relativeren.
Uitspraak Europees Hof voor de Rechten van de Mens
Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens diende hierover een uitspraak te doen in het kader van de zaak Barbulescu. In deze zaak verstuurde de heer Barbulescu, tijdens de werktijden, intieme privéberichten naar zijn verloofde. Echter was dit expliciet verboden door een intern reglement en was Barbulescu hiervan op de hoogte. Toen de werkgever de berichten controleerde, werd Barbulescu meteen ontslagen.
Barbulescu claimde echter een schending van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dat artikel beschermt onder andere het privé-, familie- en gezinsleven. Dit recht kan slechts onder bepaalde omstandigheden geschonden worden. De Grote kamer van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat de werkgever het verbod voldoende duidelijk had gecommuniceerd. Anderzijds was het onvoldoende duidelijk dat de werkgever ook effectief ging controleren. Aangezien de nationale rechtbank, in dit geval te Roemenië, dat laatste onvoldoende hadden onderzocht, noteerden zij inderdaad een schending van artikel 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.
Deze beslissing legt met andere woorden een grote nadruk op het vooraf verwittigen en het rekening houden met “het gerechtvaardigd doel” en de “proportionaliteit”.
Samengevat
Samengevat kunnen we stellen dat je als Belgische werknemer wel degelijk een grote bescherming geniet en de werkgever jouw privéberichten niet zomaar kan controleren (zie ook cao nr. 81 ). Zo moet hij een en ander vooraf ter kennis geven en kan hij niet stiekem als een detective aan het speuren slaan.
Anderzijds is de voorafgaande informatieverplichting helemaal niet voorgeschreven op straffe van nietigheid. Daardoor kan de rechtbank wel beslissen om dergelijk bewijs te aanvaarden, althans als een en ander natuurlijk te verenigen valt met het proportioneel karakter ervan. Het recht op privacy is duidelijk geen absoluut recht.
Kortom: het staat garant voor heikele discussies waarover het laatste woord nog niet gezegd is. Misschien toch maar geen intieme berichtjes verzenden vanaf de computer op het werk? En als werkgever? Als werkgever volg je maar beter de bepalingen van cao nr. 81 grondig op.
