Vanaf 1 december 2020 gelden er nieuwe regels omtrent onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen. De nieuwe regels zijn enkel van toepassing op de overeenkomsten die na die datum worden gesloten, gewijzigd of hernieuwd. In de praktijk gaat het om een grijze en een zwarte lijst met onrechtmatige bedingen die, in overeenkomsten tussen ondernemingen, nietig zijn.
Algemene regel – onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen
In de eerste plaats is er een algemene regel met betrekking tot onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen. Indien er in overeenkomsten tussen ondernemingen immers bedingen staat die resulteren in een kennelijk onevenwicht tussen de rechten en de plichten van de contractpartijen, zijn zij onrechtmatig. De rechter houdt bij de beoordeling rekening met talloze factoren, zoals:
- De aard van de desbetreffende producten of diensten;
- De economische impact van het contract;
- Gebruiken binnen de sector;
- De andere bedingen van de overeenkomst;
- Het type overeenkomsten;
- Het beoogd doel van de overeenkomst;
- De omstandigheden waarbinnen de overeenkomst werd gesloten;
- …
Aanvullend zal men nu ook een grijze en een zwarte lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen, toevoegen.
Opgelet: kernbedingen worden niet getoetst op hun onrechtmatig karakter, op voorwaarde althans dat ze duidelijk en begrijpbaar zijn geformuleerd.
Twee lijsten met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen
Naast de algemene regel zal de wetgever nu ook twee lijsten met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen, invoeren. Het gaat om een zwarte lijst en een grijze lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen.
Indien een beding dat op de zwarte of grijze lijst staat nietig is, heeft dat nog niet automatisch gevolgen voor de overeenkomst zelf. Indien de overeenkomst immers zonder het beding kan blijven bestaan, dan moet enkel het beding buiten beschouwing worden gelaten.
Zwarte lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen
In de eerste plaats is er een zwarte lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen. Het gaat om bedingen die altijd verboden zijn. Onder andere kennisname- en aanvaardingsclausules staan op de zwarte lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen.
Grijze lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen
Hiernaast is er ook een grijze lijst met onrechtmatige bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen. Het gaat om bedingen waarop een vermoeden van onrechtmatigheid rust. De onderneming kan dit vermoeden echter nog steeds weerleggen op basis van de concrete omstandigheden en de kenmerken van de overeenkomst. Onder een strikte argumentering zijn ze met andere woorden niet verboden.
