Het decreet van 20 april 2018 (BS 8 mei 2018) voegt het juridisch kader in voor de uitgifte van zogenaamde SIO’s of Sociale Impact Obligaties. Het gaat om een nieuw financieringsinstrument voor sociale innovatieve projecten. De overheid zal de private investeerders echter alleen terugbetalen als er ook effectief resultaten geboekt zijn.
Vier partijen bij Sociale Impact Obligaties
Er zijn vier partijen bij Sociale Impact Obligaties betrokken, namelijk:
- De impactinvesteerder: een sociale belegger-voorfinancier;
- De overheid: schetst een probleemstelling (lokaal bestuur, Vlaams Gewest, EVA’s, …);
- Uitvoerende partij: professional die het project uitvoert (vaak: vzw);
- Beoordelaar: onafhankelijke partij die de resultaten zal evalueren.
Tussen die vier partijen wordt een overeenkomst van minimaal één jaar (looptijd) gesloten waarbij:
- De impactinvesteerder de uitvoerende partij financiert;
- De uitvoerende partij een vooropgesteld maatschappelijk doel zal bereiken;
- De overheid de investeerders terug zal betalen bij het boeken van resultaten
- De beoordelaar die resultaten zal evalueren en de evaluatie op regelmatige tijdstippen (min. om de drie maanden) aan de overheid zal melden.
Soms is er trouwens ook nog een vijfde partij betrokken:
- De intermediair: de neutrale tussenpersoon die de contracterende partijen zal begeleiden bij de totstandkoming van de SIO en/of de uitvoering ervan.
Meetbaar maatschappelijk doel bij Sociale Impact Obligaties
Een cruciaal element van Sociale Impact Obligaties is natuurlijk het aanwezig zijn van een meetbaar maatschappelijk doel. Het duidelijk meetbaar zijn daarvan is belangrijk voor de latere beoordeling en de vergoedingsplicht van de overheid. Het kan bijvoorbeeld gaan om het terugdringen van jongerenwerkloosheid in Antwerpen met 3%.
Beoordeling en terugbetalingsplicht overheid bij SIO’s
Het is de onafhankelijke beoordelaar die moet nagaan of het vooropgestelde doel al dan niet bereikt werd. Het decreet voorziet een aantal onverenigbaarheden om de neutraliteit van de onafhankelijke beoordelaar te waarborgen. Echter kan de regering nog een aantal nieuwe onverenigbaarheden invoegen.
Afhankelijk van die beoordeling kunnen zich drie situaties voordoen:
- Geen terugbetaling van de investeringen van de impactinvesteerder;
- Een gedeeltelijke terugbetaling van de investeringen van de impactinvesteerder;
- Een volledige terugbetaling van de investeringen van de impactinvesteerder.
De overheid kan eveneens een rentevergoeding toekennen waaraan de regering op zijn beurt een bovengrens kan koppelen.
Contractuele problemen bij Sociale Impact Obligaties
Tijdens de uitoefening van de overeenkomst kunnen zich verschillende problemen stellen. Het decreet gaat alvast op enkele van die problemen dieper in.
Zo krijgen de andere partijen geen bijkomende rechten tegenover de contracterende overheid indien de impactinvesteerder, de intermediair of de uitvoerende partij zijn verplichtingen niet nakomt. De overheid is met andere woorden niet gehouden tot enige verplichtingen wanneer de beoogde doelstelling(en) niet gemeten, geëvalueerd en bereikt werden.
Wel kan de overheid uiteraard schikkingen treffen om zo een stopzetting van het project te voorkomen.
Komt een beoordelaar zijn verplichtingen niet na? Dan stopt in principe het project. Echter kunnen de partijen gezamenlijk overeenkomen om een nieuwe beoordelaar aan te wijzen en zo het project alsnog verder te zetten.
