Lobbyisten zijn in België geen ongewoon fenomeen. Zij vertegenwoordigen bepaalde organisaties en oefenen activiteiten uit om de beleidsvorming en de uitvoering van beleidslijnen te beïnvloeden. Om belangenvermenging te voorkomen en meer transparantie te bieden, zullen zij vanaf heden verplicht zijn om een lobbyregister te ondertekenen. Hiermee verbinden ze zich eveneens tot het naleven van een aantal gedragsregels.
Volledigheidshalve: Naast de invoering van het register voor lobbyisten heeft men nog een aantal maatregelen genomen om de transparantie te verbeteren. Zo moeten sprekers in de Kamer bij het begin van de hoorzitting voortaan duidelijk vermelden of ze in een andere hoedanigheid betrokken zijn (geweest) bij initiatieven met betrekking tot die wetgeving en of ze betaald worden voor de bijdrage aan de hoorzitting. Is dat laatste het geval? Dan moeten ze eveneens transparant aangeven van wie ze betaling voor de hoorzitting genieten.
Organisaties en verplichte inschrijving lobbyisten in register
De registratieplicht is er voor lobbyisten afkomstig van een van de volgende organisaties:
- Organisaties die religieuze gemeenschappen vertegenwoordigen;
- Organisaties die openbare of gemengde entiteiten vertegenwoordigen;
- Professionele adviesbureaus;
- Zelfstandige werkzame raadgevers;
- Advocatenkantoren;
- Ngo’s;
- Denktanks;
- Onderzoeksinstellingen;
- Universitaire instellingen;
- Interne vertegenwoordigers;
- Beroepsgroeperingen;
- Vakbonds- en beroepsverenigingen.
Uitzondering op verplichte inschrijving lobbyisten in register
Voor een aantal activiteiten inzake professioneel en juridisch advies geldt de verplichting tot inschrijving in het register niet. Het gaat onder andere om:
- Het verlenen van advies en contacten met openbare instanties om hen beter te informeren over hun algemene rechtstoestand en over hun specifieke rechtspositie;
- Het verlenen van advies en contacten met openbare instanties om hen te adviseren met betrekking tot de vraag of bepaalde juridische of administratieve stappen geoorloofd of passend zijn cfr. de huidige wet- en regelgeving;
- Het verlenen van advies om ervoor te zorgen dat men bij hun activiteiten het toepasselijk recht naleeft;
- De voor cliënten uitgevoerde studies en analyses naar de gevolgen van eventuele wijzigingen op vlak van wet- of regelgeving op hun rechtspositie;
- Verzoekings- of bemiddelingsprocedures met als doel een voorlegging van een geschil te voorkomen;
- Het uitoefenen van het fundamentele recht op een eerlijk proces, ook in administratieve procedures.
Bijzonder is dat eenmaal een onderneming en haar adviseurs betrokken zijn bij zo’n professioneel of juridisch advies, de registratieplicht volledig komt te vervallen. Ook de activiteiten die ermee verband houden en niet “tot doel” hebben het bestaande kader aan te passen, vallen dan niet onder het register.
Volledigheidshalve: activiteiten van de sociale partners (bv. vakbonden en werkgeversverenigingen) die deelnemen aan de sociale dialoog, zijn eveneens vrijgesteld van de registratieplicht zo hun activiteiten een wettelijke grondslag kennen (wettelijk toegewezen takenpakket).
Kenmerken van het register voor lobbyisten
In de eerste plaats is het belangrijk om te weten dat het lobbyregister volledig openbaar is en het aldus op de website van de Kamer zal worden gepubliceerd. Hierbij worden volgende gegevens van de lobbyist opgenomen:
- De persoonlijke identificatiegegevens;
- De eventuele rechtsvorm, adres hoofdkantoor, telefoonnummer, mailadres, doel onderneming en het ondernemingsnummer:
- De vertegenwoordigde cliënten.
Door de ondertekening van het register voor lobbyisten gaat de ondertekenaar (of de betrokken onderneming, instelling of organisatie) een aantal verbintenissen aan, namelijk:
- Akkoordverklaring tot openbaarmaking van de door hen verstrekte en in het register op te nemen informatie;
- Het naleven van de door de Kamer opgestelde gedragsregels;
- Garantie dat de opgegeven informatie juist is;
- Garantie dat men zal meewerken aan administratieve verzoeken om aanvullende of bijgewerkte informatie.
Hierbij dient men volgende gedragscode na te leven:
- Het naleven van de bepalingen omtrent het lobbyregister uit het Kamerreglement;
- Het meedelen van de belangen die ze behartigen aan de ambtenaren van de instelling, de volksvertegenwoordigers en/of hun medewerkers;
- Zich onthouden van handelingen om informatie op een oneerlijke wijze te verkrijgen;
- Zich in betrekkingen met derden niet op een officiële relatie met de Kamer beroepen;
- Geen kopieën van documenten die ze van de Kamer hebben verkregen uit winstoogmerk aan derden bezorgen;
- Er naar beste weten op toezien dat de gegevens die ze inschreven volledig, actueel en niet misleidend zijn;
- Alle door de Kamer vastgelegde gedragscode, goede bestuurspraktijken, vastgelegde regelingen eerbiedigen en waarborgen dat ze deze niet zullen belemmeren.
