Welke coronaregels gelden vanaf vandaag?

Vanaf vandaag wijzigt er opnieuw het een en ander aan het ministerieel besluit van 23 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van Covid-19 te beperken. Zo mogen we opnieuw bezoek ontvangen en gaan de winkels weer allemaal open. Hieronder de belangrijkste bepalingen die vanaf vandaag, 11 mei, van toepassing zijn.

De meeste winkels openen, maar er gelden strikte regels

De algemene regel wordt dat winkels en bedrijven die diensten aan consumenten leveren, mogen openen. Dit wil zeggen dat wie niet uitdrukkelijk op de lijst met uitzonderingen staat open mag zijn.

Hierop zijn vervolgens wel meteen een aantal uitzonderingen voorzien. Het gaat voornamelijk om ondernemingen waarbij het moeilijk is om fysiek contact te voorkomen. Opvallend is wel dat de Nationale Veiligheidsraad het niet opportuun acht om kapperszaken te openen, maar dat men voorheen wel besloot om kapperszaken niet te sluiten en winkels wel. Mogen nog niet openen en mogen deze diensten ook niet aan huis leveren:

• Schoonheidssalons
• Niet-medische pedicurezaken
• Nagelsalons
• Massagesalons
• Kapperszaken en barbiers
• Wellnescentra (incl. sauna’s)
• Fitnesscentra
• Tatoeage- en piercingsalons
• Casino’s, speelautomatenhallen en wedkantoren

Nachtwinkels moeten nog steeds de deuren sluiten om 22:00 uur.

Regels voor het ontvangen van klanten

In de eerste plaats moeten de winkels het behoud van de afstand van 1,5 meter tussen elke persoon kunnen garanderen. Daarnaast is het niet mogelijk om gedurende een periode van langer dan dertig minuten te winkelen. Enkel wanneer het gaat om diensten of verkoop op afspraak, wordt deze termijn verlengd tot wat gebruikelijk is.

In principe mag er één klant per 10 m² toegankelijke vloeroppervlakte worden toegelaten. Bij een oppervlakte van 50 m² mogen er met andere woorden vijf klanten tegelijkertijd in de winkel. Wanneer een winkel echter minder dan 20 m² toegankelijke vloeroppervlakte heeft, zoals een kleine slager, mogen er twee klanten in de winkel binnen op voorwaarde dat ze 1,5 meter afstand kunnen houden. In het andere geval is er maar één klant welkom in de winkel.

Vervolgens moeten de winkels handhygiënemiddelen ter beschikking stellen voor zowel personeel als klanten.

Winkelen mag dan weer enkel individueel, maar voor minderjarigen en personen die nood hebben aan begeleiding (bv. personen met een beperking) is er een uitzondering voorzien: één volwassene mag hen begeleiden. Bij de minderjarige moet het dan wel steeds verplicht gaan om een volwassene die “onder hetzelfde dak woont”. Op basis van eerdere verduidelijkingen lijkt er geen probleem te zijn voor de begeleiding door de andere ouder in het geval van een gebroken gezin.

Vervolgens geeft het ministerieel besluit aan dat winkels geen uitstallingen, vlaggen of andere objecten mogen plaatsen en geen verkoopacties op de openbare weg mogen organiseren. Op die manier moeten burgers alle ruimte krijgen om voldoende afstand te houden.

Specifieke regels voor winkelcentra

Ook winkelcentra mogen opnieuw de deuren openen. Ook hier mag er maximaal één klant per 10 m² worden toegelaten. Omdat winkelcentra uit diverse winkels bestaan en klanten in principe elke winkel gedurende maximaal 30 minuten mogen betreden, is het niet mogelijk om een maximale tijd op te leggen. Daarom geeft de wetgever aan dat het betreden niet langer mag duren dan “noodzakelijk en gebruikelijk”. Een vage formulering, maar het geeft alvast de mogelijkheid om in te grijpen als zou blijken dat er wordt rondgehangen.

Daarnaast moet het winkelcentrum middelen ter beschikking stellen voor noodzakelijke handhygiëne, minstens aan de in- en uitgang. Het winkelcentrum moet ook markeringen op de grond plaatsen of signalisaties aanbrengen om wandelstromen te ordenen en de afstand van anderhalve meter te garanderen.

Hier moet men in principe eveneens afzonderlijk winkelen, maar is er een uitzondering voorzien voor minderjarigen of personen die nood hebben aan begeleiding.

Horeca blijft gesloten

Hier is de algemene regel omgekeerd: de horeca mag de deuren niet openen en moet ook het terrasmeubilair binnenhalen. Dit wil zeggen dat wie niet op de lijst met uitzonderingen staat, gesloten moet blijven.

Op de algemene regel zijn volgende uitzonderingen voorzien:

• Hotels en aparthotels, maar zij moeten hun restaurants, vergaderzalen en recreatiefaciliteiten sluiten
• Noodzakelijke infrastructuren voor de uitoefening van fysieke activiteiten in de open lucht die geen fysieke contacten impliceren (bv. toegang tot de manege bij paardensport in de open lucht). Vallen hoe dan ook niet onder deze uitzondering: kleedkamers, douches en cafetaria’s.

Voor zij die niet mogen openen blijft de uitzondering gelden dat ze maaltijden aan huis mogen leveren of afhaalmaaltijden mogen voorzien.

Culturele, feestelijke, recreatieve, toeristische en sportieve activiteiten mogen niet worden georganiseerd. Het kan dus niet de bedoeling zijn dat een frituur zijn tienjarig bestaan viert en allerlei feestelijke acties houdt om klanten te lokken. Soberheid blijft het devies.

Markten blijven in principe verboden

Hier is de algemene regel dat markten in de open lucht verboden zijn. Hierop zijn twee uitzonderingen voorzien:

• In gemeenten of dorpen die geen commerciële voedselinfrastructuren hebben, blijven voedselkramen wel toegestaan.
• Een individuele ambulante activiteit, zoals de verkoop van ijsjes op straat, mag worden uitgeoefend als de gemeente daar voorafgaand toestemming voor geeft.

Wat zijn de regels op het werk?

Telethuiswerk blijft aanbevolen bij niet-essentiële ondernemingen als functies zich daartoe lenen. Telethuiswerk is met andere woorden niet verplicht. Om verzekeringstechnische redenen is het hoe dan ook aangeraden dat werkgevers zo’n wettelijke aanbeveling niet zomaar naast zich neerleggen.

Wanneer telethuiswerk niet mogelijk is, moet de onderneming in principe het nodige doen om 1,5 meter afstand tussen elke persoon te garanderen. Als dat niet mogelijk is, moeten ze echter niet sluiten. Ze moeten dan wel “een minstens gelijkwaardig niveau van bescherming” bieden. Hiervoor wordt verwezen naar de bepalingen van de Generieke gids om de verspreiding van COVID-19 op het werk tegen te gaan. Deze gids van vijftig pagina’s bevat talloze aanbevelingen die de werkgever kan treffen om alsnog een minstens gelijkwaardige niveau van bescherming te bieden, zoals:

• Het voorzien van sanitaire zuilen als mensen te ver moeten lopen om regelmatig de handen te wassen
• Voldoende aandacht hebben voor de reiniging. Arbeidsmiddelen en handvaten moeten bijvoorbeeld na ieder gebruik worden gereinigd, er moet extra aandacht zijn voor automaten, deurklinken, lichtknoppen etc.
• Het plaatsen van tussenwanden, het spannen van linten, het aanbrengen van markeringen …
• Het vermijden van gelijktijdige aankomst van werknemers en spreiding van parkeerplaatsen
• Beperken van de rotatie in samenstelling van de teams
• Voorzien van 1,5 meter afstand in iedere richting tussen de eetplaatsen, bijvoorbeeld door een rood kruis aan te brengen op verboden zitplaatsen of door tafels weg te halen
• Deuren die niet om veiligheidsredenen gesloten moeten worden, moeten open blijven
• …

Het gaat hierbij om aanbevelingen. De praktische uitwerking moet gebeuren op ondernemingsniveau, eventueel na sociaal overleg of overleg met de werknemers. Hoe dan ook zijn de diensten voor preventie en bescherming op het werk hier nauwgezet bij betrokken.

Als werknemer, maar ook als derde-bezoeker, ben je uitdrukkelijk door het ministerieel besluit verplicht om de geldende preventiemaatregelen toe te passen. De onderneming is dan weer verplicht om werknemers en bezoekers voldoende te informeren over de geldende preventiemaatregelen.

Zoals steeds houden de sociaal inspecteurs toezicht en kunnen ze indien nodig ingrijpen en beboeten.

Afwijkingen voor ondernemingen in essentiële sectoren

Bovenstaande regels zijn niet van toepassing op de ondernemingen in de essentiële sectoren, maar zij moeten wel in de mate van het mogelijke een systeem van telethuiswerk invoeren en de regels rond social distancing toepassen. De generieke gids geldt hier enkel als “inspiratiebron”, om het in de woorden van het ministerieel besluit te zeggen. In de praktijk wordt er ook van hen verwacht om de gezondheid te waarborgen, maar zullen ze in ieder geval niet zomaar worden afgestraft wanneer dat niet mogelijk is.

Regels omtrent het openbaar vervoer

Het openbaar vervoer blijft behouden en rijdt volgens de klassieke regeling. Vanaf de leeftijd van 12 jaar is het wel verplicht om mond en neus te bedekken met een stoflapje (dit hoeft dus niet met een mondmasker te zijn maar kan bv. een sjaal zijn) bij het betreden van:

• Een luchthaven
• Een station
• Een perron of een halte
• De bus
• De (pre)metro
• De tram
• De trein
• Ander vervoer dat door de openbare overheid wordt georganiseerd, zoals een wandelbus

Openbare bijeenkomsten blijven verboden

Samenscholingen, schooluitstappen, erediensten, activiteiten van jeugdbewegingen en alle privé- en publieke activiteiten van culturele, maatschappelijke, feestelijke, folkloristische, sportieve, toeristische en recreatieve aard blijven verboden.

Net zoals de vorige keer zijn hierop een aantal uitzonderingen voorzien:

• Begrafenisceremonies in aanwezigheid van maximaal 15 personen, zonder blootstelling van het lichaam, met een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon
• Burgerlijke en religieuze huwelijken in aanwezigheid van de echtgenoten, de ouders van de echtgenoten, de getuigen van de echtgenoten en de bedienaar van de eredienst
• Religieuze plechtigheden met de bedoeling om deze te filmen en via alle beschikbare kanalen te verspreiden, mogen plaatsvinden. Hierbij mogen maximaal 10 personen aanwezig zijn (incl. de personen die verantwoordelijk zijn voor de opname), waarbij alle personen 1,5 meter afstand moeten houden
• Wandelingen en fysieke activiteiten in de open lucht die geen fysieke contacten impliceren (bv. tennis of golf). Dit onder volgende voorwaarden:
  • Alleen of in gezelschap van personen die onder hetzelfde dak wonen, al dan niet vergezeld door twee andere personen. Deze twee andere personen moeten steeds dezelfde personen zijn
  • Ten opzichte van de andere personen moet een afstand van 1,5 meter worden gehouden
• Ritten te paard op de openbare weg, enkel met het oog op het welzijn van het dier en met maximum twee ruiters.

Bezoek ontvangen

Aan het ministerieel besluit is nu het befaamde artikel 5bis toegevoegd op basis waarvan een huishouden bezoek kan ontvangen, dit onder strikte voorwaarden die niet altijd even duidelijk zijn.

Het klopt inderdaad dat sinds gisteren (10 mei) een huishouden, ongeacht hoeveel personen in dat huishouden wonen, vier personen mag ontvangen. Het maakt daarbij ook niet uit of deze vier personen zelf deel uitmaken van één gezin of uit vier verschillende gezinnen komen.

Wel is het zo dat iedere persoon die op bezoek komt, zijn volledig gezin verbindt. Dit wil zeggen dat als vier personen uit vier verschillende gezinnen op bezoek komen, de andere gezinsleden van deze vier gezinnen niet elders op bezoek mogen gaan. Het ministerieel besluit verduidelijkt bovendien dat “gezin” niet strikt mag worden opgevat: het gaat om huisgenoten. In het geval van co-housing zullen er dus keuzes moeten worden gemaakt en is het aangeraden dat er wordt gekozen om bezoek te ontvangen en niet om op bezoek te gaan. De eerste die een ander bezoekt, zal in ieder geval de andere huisgenoten onherroepelijk verbinden: zij kunnen enkel nog bij die persoon op bezoek, indien die persoon natuurlijk nog geen vier bezoekers heeft.

Wie elders op bezoek gaat, mag immers zelf geen andere personen thuis ontvangen of mag niet meer elders op bezoek gaan. Ook niet wanneer er bij het bezoek met minder dan vier personen contact is. Voor de gezinsleden die niet op bezoek gaan, geldt die regel eveneens: de eerste bezoeker bindt hen onherroepelijk. Wie bezoek ontvangt mag zelf niet elders op bezoek gaan.

• Wie op bezoek gaat, mag zelf geen bezoek ontvangen
• Wie op bezoek gaat bij één gezin, mag niet meer op bezoek gaan bij een ander gezin
• Wie bezoek ontvangt, mag niet elders op bezoek gaan
• Vier personen mogen op bezoek gaan bij één gezin, ook als dat gezin meer dan vier gezinsleden telt
• De vier ontvangen bezoekers hoeven niet uit hetzelfde gezin te komen.

Daarbij moet ook worden gezegd dat bezoekers steeds een afstand van 1,5 meter moeten bewaren. Het is wel niet verplicht om het bezoek buiten te ontvangen, maar dit wordt wel aangeraden.

Verplaatsingen naar het gezin waaraan je je verbonden hebt, worden gezien als essentiële verplaatsingen en zijn dus niet verboden.