Via YouTube kunnen gebruikers filmpjes met de wereld delen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een video van een kat die een gekke sprong maakt of van een rode panda die met een pompoen in de sneeuw speelt. YouTube toont tussendoor al eens een advertentie of laat gebruikers betalen voor een platform zonder advertenties. En ziedaar, een economisch model is geboren. Soms wordt YouTube echter al eens misbruikt. Internetpiraten gebruiken het bijvoorbeeld om auteursrechtelijk beschermde films en series met de wereld te delen. Zo vind je er bijvoorbeeld 270 afleveringen van FC De Kampioenen terug, een uitgesponnen serie over voetballers, een café en een misverstand.
Recent werd de vraag gesteld in welke mate YouTube in zo’n gevallen verder moet gaan dan enkel de video’s offline halen. Of ze bijvoorbeeld ook de persoonsgegevens van de gebruiker die ze online heeft gezet aan een bevoegde instantie moeten bezorgen. De zaak kwam voor het Europese Hof van Justitie te liggen (arrest Constantin Film Verleih, C-264/19).
Voorafgaande feiten
Constantin Film Verleih is een Duits mediabedrijf. Het heeft onder andere de rechten op de films Parker en Scary Movie, een parodiefilm van een bedenkelijk niveau. Beide films kwamen echter op YouTube te staan, waar ze tienduizenden views opleverden. Constantin Film Verleih vroeg daarop de gegevens op van de gebruiker die ze online had geplaatst.
Die gebruiker bleek slimmer te zijn dan gedacht. Voor het uploaden van een video op YouTube moet je een Google-account hebben, waarbij een naam, mailadres en geboortedatum noodzakelijk zijn om dat account aan te maken. Geen van deze gegevens worden door Alphabet Inc. (het moederbedrijf van Google) gecontroleerd en ze bleken dan ook allemaal vals te zijn.
Daarom vroeg Constantin Film Verleih extra gegevens op, waaronder het ip-adres en het gsm-nummer van de gebruiker. Voor lange video’s (> 15 minuten) vraagt YouTube immers wel om een gsm-nummer en dat gsm-nummer wordt wél gecontroleerd via een activeringscode. Google weigerde echter om deze gegevens aan te leveren.
Prejudiciële vraag
Vervolgens trok Constantin Film Verleih naar de Duitse rechter die het verzoek afwees. In Hoger Beroep werd Constantin Film Verleih wel in het gelijk gesteld, maar vervolgens werd er beroep aangetekend bij het Bundesgerichtshof (de hoogste bevoegde rechter in Duitsland) die een prejudiciële vraag stelde aan het Europees Hof van Justitie.
Deze vraag ging over artikel 8, lid 2, a Richtlijn 2004/48. Dit artikel geeft aan dat “de naam en het adres” moet worden verstrekt. Het Bundesgerichtshof wou weten of onder het woord “adres” ook het e-mailadres, het IP-adres of het telefoonnummer kon worden begrepen.
Arrest Constantin Film Verleih, C-264/19
Het Europees Hof van Justitie gaf aan dat het begrip “adres” enkel het postadres omvat, zijnde het adres waarop iemand woont of verblijft. Hierin volgde het de redenering van de Advocaat-Generaal die aangaf dat het woord “adres” in de omgangstaal deze gebruikelijke betekenis heeft en dat het woord in de Handhavingsrichtlijn niet anders wordt gedefinieerd, waardoor er ook geen reden is om er nu een andere betekenis aan te geven. Hieronder kan dus niet het e-mailadres, het telefoonnnummer of het IP-adres worden begrepen. YouTube was met andere woorden niet verplicht om die gegevens te verstrekken.
Het arrest toont nogmaals aan dat het moeilijk is om inbreukplegers te identificeren. Natuurlijk moeten platformen als YouTube, eenmaal ze op de hoogte zijn van de inbreuk, wel nog steeds het materiaal verwijderen om niet zelf aansprakelijk te worden gesteld. Voor auteursrechtelijke houders blijft het verder moeilijk om op te treden tegen inbreukplegers en bij hen een schadevergoeding te bekomen. In de nieuwe DSM-richtlijn die tegen 7 juni 2021 moet worden omgezet in Belgisch recht zijn er wel meer mogelijkheden voorzien.
