Belasting op cryptowinst: hoe gaat dit in België?

De tijd voor de belastingaangifte is opnieuw aangebroken en zoals elk jaar duiken er dan fiscale vraagstukken op. Zo gaat het ook bij cryptomunten. Want hoewel de marktkapitalisatie van sommige cryptomunten miljarden beslaat, is er toch maar weinig wetgeving over geschreven. Er is dus ook geen kant-en-klaar fiscaal antwoord mogelijk. Hoe de cryptowinsten worden belast, zal per geval verschillen. Daarbij moet onder meer het onderscheid worden gemaakt tussen het normaal beheer van het privévermogen en het speculeren. De grens daartussen is niet altijd even duidelijk.

Als een goede huisvader het privévermogen beheren: niet belast

In de eerste plaats kan er winst zijn gemaakt door een belastingplichtige die als een goede huisvader zijn privévermogen beheert. Indien dit het geval is, is de winst van belastingen vrijgesteld. Het hoeft niet eens fiscaal te worden aangegeven. Je kan het vergelijken met iemand die eens wat verdient aan het verkopen van zijn oude spullen op de vlooienmarkt. Zolang zoiets uitzonderlijk is, is het niet belastbaar. Zo gaat het ook bij cryptomunten.

Wel beoordeelt de fiscus dit in het licht van wat een goede huisvader zou doen. Een goede huisvader zal zijn geld beleggen op basis van een strategie op lange termijn en zal goede risicobeoordelingen maken. Er kan uiteraard een tikkeltje risico in de beleggingsportefeuille zitten, maar een goede huisvader zal daar niet in overdrijven. Iemand die gewoon het privévermogen beheert, zal over het algemeen ook iets amateuristischer te werk gaan. Hij zal bijvoorbeeld zelf zijn cryptomunten kopen via een cryptobroker als Bitvavo en geen geautomatiseerde software gebruiken of advies inwinnen bij talloze adviseurs. Dan gaat het wellicht verder dan het louter beheren van het privévermogen.

Speculant: winst belast aan 33%

Een speculant neemt grotere risico’s en zet in op stevige prijsschommelingen. Verder wil de speculant maximaal rendement behalen op korte termijn. Daarom zal hij de Bitcoin koers nauwgezet opvolgen en veel meer transacties uitvoeren dan iemand die het vermogen als een goede huisvader beheert. In dit geval worden de inkomsten als een divers inkomen belast. Dit wil zeggen dat ze onderworpen worden aan een vast belastingtarief van 33% (exclusief gemeentebelasting). Ook wie bijvoorbeeld sterk actief is in de cryptogemeenschap zal sneller als een speculant worden aangemerkt, net omdat zoiets helemaal niet nodig is voor het normaal beheer van het privévermogen.

Professionele trader: winst is tot 50% belast

Een derde optie is dat de belastingplichtige een professionele trader is. Vergelijk het met iemand die professioneel spullen inkoopt en bijna dagelijks ergens op een markt te vinden is. Zo iemand kan niet beweren dat hij louter als een goed huisvader zijn privévermogen beheert. Bij crypto-inkomsten is dit net hetzelfde. Iemand die echt heel veel transacties uitvoert, met gespecialiseerde software werkt, talloze uren per dag aan het handelen besteedt of voor zijn investeringen zakelijke leningen aangaat: het zijn stuk voor stuk signalen dat de belastingplichtige handelt als een professionele trader.

Zo’n professionele trader moet zich als een zelfstandige inschrijven en moet socialezekerheidsbijdragen betalen. De winsten worden dan weer tegen progressieve belastingtarieven belast die kunnen oplopen tot 50% (exclusief gemeentebelasting).

Vragen die de fiscus stelt

Het is voor de fiscus niet mogelijk om te weten hoeveel bitcoins iemand heeft. De handel is namelijk ongeregeld en verloopt via buitenlandse handelsplatformen. De fiscus rekent dan ook op de eerlijkheid van de belastingplichtige om zijn inkomsten aan te geven. Eenmaal men grote sommen laat uitbetalen op een bankrekening, kan de fiscus dit natuurlijk wel opmerken. Hetzelfde geldt wanneer iemand ineens peperdure uitgaven doet, zoals de aankoop van een sportauto of een duur penthouse. De fiscus zal zich daar al snel vragen bij stellen als dit niet strookt met de aangegeven inkomsten. De fiscus kan dan zelfs een aanslag van ambtswege vestigen en het inkomen schatten. Het blijft met andere woorden wel aan te raden om het een en ander eerlijk aan te geven.

In de praktijk is het genoemde onderscheid overigens niet zo eenvoudig te maken en is dit heel subjectief. Onder meer het opleidingsniveau zal eveneens bepalen welk gedrag men van een goed huisvader mag verwachten. Daarom heeft de FOD Financiën een vragenlijst opgesteld die de fiscus zal gebruiken bij de beoordeling.

• Op welke wijze is de belastingplichtige in het bezit gekomen van de cryptomunten (bv. via erfenis of via een persoonlijke investering)?
• Sinds hoeveel jaar investeert de belastingplichtige in cryptomunten?
• Voor welk bedrag heeft de belastingplichtige reeds in cryptomunten geïnvesteerd?
• Wat is de frequentie van de aan- en verkoopverrichtingen?
• Hoelang zijn de cryptomunten reeds in het bezit van de belastingplichtige?
• Wat is de beleggingsstrategie van de belastingplichtige?
• Koopt of verkoopt de belastingplichtige cryptomunten via een geautomatiseerd proces? En heeft de belastingplichtige de software hiervoor zelf ontworpen?
• Wat is de huidige beroepsactiviteit van de belastingplichtige? Heeft de belastingplichtige daarbij kennis over cryptomunten opgedaan?
• Welke studies heeft de belastingplichtige gevolgd?
• Heeft de belastingplichtige in een cryptocurrency saving fund geïnvesteerd?
• Is de belastingplichtige actief in de cryptogemeenschap?
• Welk percentage van het totale vermogen is in cryptomunten geïnvesteerd?
• Maakt de belastingplichtige gebruik van speciale apparatuur om de cryptomunten te beschermen?
• Investeert de belastingplichtige in cryptomunten voor andere personen?
• Heeft de belastingplichtige een beroep gedaan op financiering voor de aankoop van cryptomunten?
• Wat is de actuele waarde van de cryptomunten?
• Doet de belastingplichtige een beroep op het advies van professionelen?

Er is geen duidelijkheid over hoe de fiscus met deze vragenlijst omgaat, maar door de juiste vragen te stellen kan de fiscus wel een totaalbeeld vormen en is men zeker dat er met het gehele plaatje rekening wordt gehouden.