Ook wanneer we feitelijk samenwonen, wensen we de partner natuurlijk het beste toe. Ook na het eigen overlijden. Indien je niets onderneemt, is dat echter niet automatisch het geval. Zeker wat betreft de woning stellen zich heel wat probleemsituaties. Toch kan je eenvoudig enkele stappen ondernemen om de feitelijk samenwonende ook na het overlijden te beschermen. Denk bijvoorbeeld aan een recht van bewoning of een levenslange huur. Wij geven vijf mogelijke oplossingen.
Het vruchtgebruik toekennen bij testament
Een eenvoudige mogelijkheid vinden we natuurlijk bij het testament. Zo kan je de partner het vruchtgebruik van de woning toekennen. Bovendien kan de partner dat na drie jaar samenwonen zelfs belastingvrij verkrijgen, althans in Vlaanderen. Dankzij het vruchtgebruik mag de partner ook na het overlijden in de woning blijven wonen of de woning zelfs verhuren en de verhuurinkomsten ervan houden. In het testament kan je opnemen dat het vruchtgebruik levenslang is (standaard) of slechts voor een bepaalde periode loopt.
Het voordeel is natuurlijk dat de partner niet het hele leven lang in de woning moet blijven. Wanneer de partner bijvoorbeeld later naar een duur rusthuis moet, kan de woning verhuurd worden om (een deel van) de kosten te betalen.
Belangrijke opmerking: vergeet niet rekening te houden met het reservataire deel. Vanaf 1 september 2018 bedraagt dat 50% voor alle kinderen samen. Vanaf dan zal dat nog slechts uitzonderlijk in problemen resulteren.
Het ‘kleine vruchtgebruik’
Het kleine vruchtgebruik of het recht van gebruik en bewoning gaat minder ver dan het gewone vruchtgebruik. Hier mag de partner in de woning blijven wonen maar mag hij of zij deze niet verhuren. Ook hier kan het recht van gebruik en bewoning toegekend worden voor een bepaalde tijd.
Het toekennen van een aankoopoptie
Wanneer de andere partner zelf voldoende financieel sterk is maar ook nadien in de woning wenst te blijven wonen, kan er vooraf een aankoopoptie gegeven worden. De partner heeft dan de kans om de woning tegen een vastgelegde prijs (al dan niet te indexeren) te kopen na het overlijden. Eventueel kan de aankoopoptie enkel van toepassing zijn op het vruchtgebruik.
Weet wel dat de aankoopoptie niet abnormaal laag mag zijn. Anders kan dat aanzien worden als een verdoken schenking.
Levenslange huurovereenkomst
Er kan eventueel ook een levenslange huurovereenkomst gesloten worden met ingang vanaf het overlijden van de eigenaar. Dan erven de kinderen wel de volle eigendom van de woning, maar moeten ze de gesloten huurovereenkomst respecteren. Ook hier mag de huurprijs niet abnormaal laag zijn.
Beding van aanwas
Wanneer de woning gekocht wordt, kan een zogenaamd beding van aanwas of een tonine worden opgenomen in de onderhandse en authentieke overeenkomst. Bij het overlijden wast het eigendomsdeel van de overledene dan automatisch aan bij de langstlevende, die er echter wel registratierechten op moet betalen.
