Het is de Wet van 18 december 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten (BS 6 oktober 2017) die de contante betalingen regelt. Het legt daarbij allerlei beperkingen op. Contant geld valt namelijk maar moeilijk te controleren en houdt diverse risico’s in. Zo kunnen transacties buiten het gezichtsveld van de fiscus worden gehouden of kunnen grote sommen cash worden gebruikt in het criminele milieu.
Niet meer dan 3.000 euro cash betalen
Hierdoor is een algemene cashdrempel van 3.000 euro opgelegd. Tot dit bedrag mogen betalingen contant worden uitgevoerd. Deze drempel geldt niet per betaling of per verrichting. Het is dus ook niet toegestaan om in het kader van dezelfde verrichting, zoals de aanschaf van een auto, op verschillende dagen telkens 3.000 euro contant te betalen. Wel mag er een opsplitsing worden gemaakt. Zo kan de consument bij de aanschaf van zijn auto bijvoorbeeld 3.000 euro contant betalen en 17.000 euro overmaken naar de bankrekening van de garage.
Uitzonderingen op het maximum van 3.000 euro
Op deze drempel zijn er wel een aantal uitzonderingen voorzien. Zo zijn cashbetalingen in de vastgoedsector altijd verboden bij de verkoop van een onroerend goed. Dit heeft natuurlijk te maken met het feit dat men via contante betalingen de overdrachtsprijs in de akte fictief zou kunnen verlagen om minder registratierechten te moeten betalen. Weet wel dat dit totaalverbod enkel geldt bij de verkoop van onroerende goederen en niet bij de bouw ervan, waarbij dan weer met de algemene drempel rekening moet worden gehouden.
Een tweede uitzondering is voorzien voor verkopen of diensten tussen consumenten onderling en tussen de consument en een financiële instelling. Hierbij geldt er in principe geen beperking op de cashbetalingen en kunnen ook hogere bedragen cash worden betaald, behalve bij transacties m.b.t. de verkoop van onroerende goederen (totaalverbod) en bij openbare verkopen van roerende goederen (gewone drempel van 3.000 euro). Door deze uitzondering kan je ook grote sommen cash bij de bank afhalen of storten.
Voorts is er een uitzondering voorzien in het kader van koperen kabels, oude metalen en edele metalen, zoals zilver, goud, palladium en platina. Daarbij dienen we verschillende situaties te onderscheiden. In de eerste plaats is er een totaalverbod bij een onderhandse verkoop in de B2B-verhouding. Hier mag niet cash worden betaald. Wanneer de consument aan een bedrijf verkoopt, mag de consument maximaal 500 euro contant ontvangen. Wanneer een consument bij een bedrijf koopt, blijft de drempel van 3.000 euro bestaan. Ook bij een openbare verkoop, ongeacht wie de partijen zijn, blijft deze drempel behouden. Wanneer het ten slotte gaat om een onderhandse verkoop tussen consumenten onderling is er geen beperking van toepassing.
Tot slot is ook de contante betaling van het loon aan een bijzondere regeling onderhevig. In principe is het niet toegestaan (maar kan het bijvoorbeeld wel via postassignatie geschieden), maar er bestaan wel uitzonderingen op dit totaalverbod. Zo is de contante uitbetaling van het loon toegestaan wanneer dit gebruikelijk is in de sector, er een impliciet akkoord is of wanneer de mogelijkheid in een cao op paritair niveau is voorzien. Zo’n afwijking is bijvoorbeeld voorzien in het Paritair Comité nr. 145 voor het Tuinbouwbedrijf, een sector waar veel gastarbeiders aan de slag zijn die niet altijd op andere manieren geld kunnen ontvangen. Er zijn dan wel andere verplichtingen van toepassing. Zo moet er bij elke betaling een kwitantie worden ondertekend.
Sancties bij overtredingen op beperkte cashbetalingen
Bij een overtreding op de beperkingen bij contante betalingen kan er een boete worden opgelegd van maximaal 10% van de betaling of schenking en met een bovengrens van 1,8 miljoen euro. Het is de Algemene Directie Controle & Bemiddeling van de FOD Economie die toezicht houdt.
In het kader van contante loonbetalingen voorziet de Loonbeschermingswet dat de contante betaling niet als loonbetaling wordt beschouwd. De werkgever riskeert dan nog eens te moeten betalen.
Steeds duidelijkere evolutie in de richting van een cashless society
De kleine eurocentmunten zijn te duur geworden en dus zijn ondernemingen verplicht om het kasticket bij cashbetalingen af te ronden op 5 eurocent. Deze verplichting geldt enkel voor cashbetalingen en niet voor elektronische betalingen, maar ze kunnen er wel voor opteren om het ook toe te passen op elektronische betalingen. De winkel moet daar dan wel vooraf over informeren.
Daarnaast weigeren steeds meer winkels contante betalingen te aanvaarden. Dit is niet per definitie verboden, maar er moet wel voorzichtig mee worden omgesprongen omdat de consument in principe nog steeds een keuzerecht heeft. Ook de coronapandemie en het bijhorende optrekken van limieten voor contactloos betalen zorgen ervoor dat contante betalingen steeds minder belangrijk worden. En ten slotte werpt Europa zich ook nog eens op de toekomst van digitaal geld en overweegt het zelfs een eigen digitale euro.
