De kleurstof titaandioxide wordt gewonnen uit titaniumerts. Het wordt vaak gebruikt in verf en het verving daar het giftige loodwit. Onder andere in wegenverf wordt het vaak gebruikt. Daarnaast gebruikt men titaandioxide onder meer in producten voor huidverzorging, als vulstof in papier en in cement. Een andere veelvoorkomende toepassing is het gebruik ervan als kleurstof in voedingsmiddelen (E171). Met name in kauwgom wordt het vaak gebruikt. Maar daar komt binnenkort een einde aan.
Verbod op E171 in levensmiddelen
In 2021 adviseerde de EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid) om E171 niet langer toe te staan als voedingsadditief. Het staat niet vast dat E171 schadelijk is voor de gezondheid, maar op basis van wetenschappelijk onderzoek kan er ook niet met zekerheid worden uitgesloten dat het wel zo is. Vooral op het gebied van gentoxiteit zouden er misschien problemen kunnen zijn. Dat wil zeggen dat E171 het DNA zou kunnen beschadigen en zo erfelijke mutaties zou kunnen veroorzaken. Op basis van deze herbeoordeling heeft de Europese Commissie, met de steun van alle lidstaten, het zekere voor het onzekere genomen en beslist dat E171 niet langer mag worden gebruikt in levensmiddelen. Ook de FOD Volksgezondheid heeft in mei 2021 de Belgische bedrijven al aangeraden om op zoek te gaan naar alternatieven voor E171.
Geen E171 in levensmiddelen vanaf 8 augustus 2022
Na het doorlopen van de nodige procedurestappen werd op 18 januari 2022 de Europese verordening 2022/63 gepubliceerd. Deze verordening voorziet een verbod op het gebruik van E171 in levensmiddelen en dit vanaf 8 augustus 2022. De bedrijven hebben met andere woorden nog even de tijd om alternatieven te zoeken, eventueel productieprocessen en recepten aan te passen en om de etiketten te wijzigen.
Er is nog een extra overgangsmaatregel voorzien. Zo zullen de producten die tot en met 7 augustus 2022 zijn gemaakt, wel nog mogen worden verkocht. Ze hoeven dus niet in de vuilnisbak te verdwijnen. Er mogen wel geen nieuwe producten met E171 worden gemaakt. Ook mag men geen samengestelde producten maken met E171-bevattende producten die tot en met 7 augustus 2022 zijn geproduceerd en die nog mogen worden verkocht. Een bakker mag zo’n E171-houdend product dus bijvoorbeeld niet meer gebruiken om een taart te versieren, terwijl het E171-houdend product wel nog mag worden verkocht.
Verder geldt dat de kleurstof E171 en kleurstofpreparaten met E171 niet langer verkocht mogen worden aan consumenten. Voor geneesmiddelen geldt dan weer een uitzondering. E171 wordt vaak gebruikt in farmaceutische preparaten omdat het de geneesmiddelen beschermt tegen degradatie door het licht. Voor dergelijke toepassingen zal men het wel nog mogen gebruiken. Omdat voedingssupplementen geen geneesmiddelen zijn, is het gebruik van E171 ook in voedingssupplementen verboden.
