In principe geldt bij een schenking het principe ‘gegeven is gegeven’. Eenmaal je iets hebt geschonken, zoals een geldbedrag of een auto, kan je hier niet meer op terugkomen. Het is ook logisch, want het onherroepelijke karakter is nu eenmaal wat een schenking een schenking maakt. Toch bestaat er ook zoiets als een boemerangschenking, waarbij het wel degelijk mogelijk is om op je stappen terug te keren. We leggen uit hoe zo’n boemerangschenking werkt.
De boemerangschenking, waarbij gegeven toch niet gegeven is
Een boemerangschenking is in feite een schenking onder een ontbindende voorwaarde. Hierbij schenk je iets, maar koppel je er wel een ontbindende voorwaarde aan. Als er aan deze voorwaarde is voldaan, gaat de schenking niet door. Een ontbindende voorwaarde wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt bij kandidaat-kopers van een woning. Als de kandidaat-koper dan geen lening krijgt van de bank, gaat de deal niet door en wordt de overeenkomst ontbonden. Zo’n ontbindende voorwaarde kan je ook opnemen in een schenkingsakte. De voorwaarde kan dan bijvoorbeeld zijn dat je op een bepaald moment nog in leven bent.
Om maar even een voorbeeld te geven: je moet morgen een operatie ondergaan en er is een kans dat je de operatie niet overleeft. Als je sterft, wil je dat de buurvrouw al je spullen krijgt. Je kan haar opnemen in je testament, maar dan is de dure erfbelasting van toepassing. Je kan ook je hebben en houwen aan haar schenken en de lagere schenkbelasting betalen. Bij een klassieke schenking geldt echter gegeven is gegeven en zo ben je alles definitief kwijt, ook als je de operatie overleeft. Dat is natuurlijk niet prettig. Daarom neem je dus een ontbindende voorwaarde in de schenkingsakte op. Als blijkt dat je bijvoorbeeld binnen twee weken nog steeds in leven bent, wordt de schenkingsakte ontbonden en moet de buurvrouw alles teruggeven. De schenking komt als een boemerang naar je terug, vandaar ook deze benaming.
De langstlevende bevoordelen met een boemerangschenking
In theorie zou je een boemerangschenking zo kunnen opstellen dat de boemerang systematisch heen en weer beweegt, bijvoorbeeld telkens met tussenpozen van een jaar. Op het einde van de rit is degene die het langste leeft degene die alles mag houden. Als de ander dood is, hoeft de boemerang namelijk niet meer terug te keren. In theorie zou je dan elke keer dat je schenkt opnieuw de schenkbelasting moeten betalen. Als je het echter goed aanpakt, kan dat in de praktijk anders uitdraaien. In het recht is er namelijk het adagium ne bis in idem (niet twee keer voor hetzelfde). In het strafrecht houdt dit adagium in dat je niet twee keer voor hetzelfde kan worden gestraft. In het fiscaal recht houdt het in dat je niet twee keer op hetzelfde kan worden belast.
Opdat het adagium zou gelden, moet het wel om hetzelfde gaan. Dit wil zeggen dat de schenking telkens opnieuw identiek moet zijn, of dat het om exact dezelfde goederen moet gaan en om exact dezelfde personen in exact dezelfde hoedanigheid. Dit kan dus een goede manier zijn om de boemerang voortdurend heen en weer te laten bewegen en de langstlevende te bevoordelen.
