De meest eenvoudige vorm om een zelfstandige activiteit uit te oefenen, is de eenmanszaak. De eenmanszaak is eenvoudig op te richten, is ideaal voor wie alleen een economische activiteit wil uitoefenen en er is geen startkapitaal nodig. Echter, een eenmanszaak is niet zonder risico’s. Ook niet voor de partner. Gelukkig zijn er een aantal manieren om het vermogen van de partner te beschermen.
Eenheid van vermogen bij een eenmanszaak
Bij een eenmanszaak is er sprake van eenheid van vermogen. Dit wil zeggen dat er geen harde grens ligt tussen je zakelijke schulden en je privévermogen. Als de ondernemer zijn zakelijke factuur niet betaalt, kan de zakelijke schuldeiser de televisie in de woonkamer komen halen. En als hij als particulier zijn energiefactuur niet betaalt, kan de privé-schuldeiser zijn zakelijke computer komen halen. Hetzelfde kan bijvoorbeeld ook gebeuren wanneer de ondernemer zakelijk een boete krijgt omdat zijn website geen privacy verklaring heeft of wanneer hij privé een verkeersboete krijgt.
Ook eigendom van de partner loopt risico
Zo’n eenheid van vermogen strekt zich bovendien niet alleen uit tot het eigen vermogen. Wanneer de ondernemer namelijk in een gemeenschapsstelsel gehuwd is, kunnen schuldeisers zich namelijk richten op het gemeenschappelijk vermogen. Dit zelfs wanneer dit voor de helft aan de partner toebehoort. Zo’n gemeenschapsstelsel kan voorzien worden in een huwelijkscontract, maar geldt altijd wanneer er zonder een huwelijkscontract wordt gehuwd. Het wettelijk stelsel is dan van toepassing.
De schuldeiser kan echter niet zomaar alles van de partner aanslaan. In het wettelijk stelsel is er namelijk in drie vermogens voorzien en er zal telkens moeten worden nagegaan welk van de drie vermogens de schuldeiser kan aanspreken. Enerzijds zijn er de eigen goederen van elkeen. Dit zijn de goederen die men had voor het huwelijk (bv. een auto die men voor het huwelijk heeft gekocht) en de goederen die men bij erfenis of schenking heeft ontvangen. Daarnaast zijn er de eigen schulden, de schulden die men had voor het huwelijk en de schulden die verbonden zijn aan een erfenis of schenking – de erfbelastingen of schenkingsrechten – die ook gewoon persoonlijk zijn. Al de rest behoort tot het gemeenschappelijk vermogen. Het gaat dus om de inkomsten en schulden die tijdens het huwelijk zijn ontstaan, de goederen die samen zijn aangekocht enzovoort.
Beschermen van het privévermogen
Partners kunnen wel het een en ander doen om elkaar te beschermen tegen dit risico.
In de eerste plaats kunnen zij huwen met een huwelijkscontract en zo voorkomen dat het volledige gemeenschappelijk vermogen borg staat voor de zakelijke schulden. Wanneer er geen sprake is van een huwelijk, kan ook een samenlevingscontract soelaas bieden. In zo’n samenlevingscontract worden namelijk onderling de vermogensrechtelijke gevolgen van het samenleven vastgelegd.
Daarnaast kunnen zij een akte van onbeslagbaarheid van de gezinswoning laten opstellen. Hiermee beschermen ze de gezinswoning tegen beroepsschulden, maar dan enkel tegen de schulden die na de registratie van de akte zijn ontstaan. Bijzonder ingewikkeld is dat niet en het gaat uiteindelijk om het invullen van een standaarddocument, maar het brengt wel kosten met zich mee. Reken toch op zo’n 1.000 tot 1.500 euro. Dat geld gaat niet allemaal naar de notaris.
Ten slotte blijft het natuurlijk te overwegen om een vennootschap op te richten waarbij het privévermogen gewoon van het zakelijk vermogen is gescheiden, zoals een bv. Dit brengt wel extra kosten en formaliteiten met zich mee en is zeker bij beperkte inkomsten fiscaal niet altijd interessanter. Bespreek de situatie daarom eerst even met de boekhouder.
