Op 19 september 2018 schudde Vlabel de vastgoedmarkt even dooreen door te stellen dat het zogenaamd beding van aanwas met inlegcompensatie ongeldig is. Hierdoor zou er toch gewoon erfbelasting verschuldigd zijn. In een nieuwe voorafgaande beslissing komt het daar echter op terug, maar enkel voor het beding van aanwas met inlegcompensatie gesloten voor 19 september 2018.
Wat is een beding van aanwas?
Een beding van aanwas is een clausule die wordt opgenomen in de koopovereenkomst van een woning. Daarbij komen twee kopers overeen dat hun deel van de woning, bij overlijden, aanwast bij de ander die dan de volledige eigenaar wordt. Het is vooral populair bij nieuw-samengestelde gezinnen, waarbij de kinderen-erfgenamen uit een vorig huwelijk buitenspel worden gezet. Toch wordt het ook door andere kopers gebruikt, omdat het beding van aanwas fiscale voordelen heeft. Er moet immers geen erfbelasting worden betaald op het aangewassen deel (dat niet behoort tot de erfenis), maar wel registratierechten (die lager zullen uitvallen indien het niet gaat om de gezinswoning).
Een beding van aanwas is legaal en wordt gezien als een kanscontract. Daarom moet een beding van aanwas ook evenwichtig zijn. Vereist is dan ook een gelijkwaardige inleg, net zoals een gelijkwaardige levensverwachting. Alle partijen moeten dus evenveel kans maken om evenveel te winnen.
In principe moeten de partijen dus een gelijkaardige leeftijd hebben, maar dat staat niet vast. Indien de ene partij een stuk ouder is maar de andere partij door een medische toestand een beperkte levensverwachting heeft, kan een beding van aanwas toch geldig zijn. Het omgekeerde geldt ook: een beding van aanwas zal niet zomaar geldig zijn wanneer de partijen even oud zijn, maar een van de partijen door een medische conditie een beperktere levensverwachting heeft.
Wat is een beding van aanwas met inlegcompensatie?
Omdat de levensverwachting niet altijd gelijkaardig is, paste men vroeger een inlegcompensatie toe. Bij een beding van aanwas met inlegcompensatie betaalde degene met een grotere kans op overleven ook een groter deel van de inbreng, opdat het te winnen of te verliezen deel beter zou aansluiten bij de winst- of verlieskansen. Zo’n beding van aanwas met inlegcompensatie werd in het verleden veelvuldig toegepast.
Het Vlabel maakte op 19 september 2018 (standpunt nr. 17044 van 19 september 2018) echter duidelijk dat een beding van aanwas met inlegcompensatie niet geldig is. De ongelijke overlevingskans mag volgens het Vlabel niet worden gecompenseerd door een ongelijke inleg, omdat een grotere inleg niet in een grotere overlevingskans resulteert. Volgens het Vlabel mag een beding van aanwas met inlegcompensatie dan ook terzijde worden geschoven en mag de fiscus wel gewoon erfbelasting innen.
Vroeger gesloten beding van aanwas met inlegcompensatie geldig
De beslissing van het Vlabel liet uitschijnen dat elk beding van aanwas met inlegcompensatie ongeldig is. In de nieuwe voorafgaande beslissing 19013 van 27 mei 2019 geeft het Vlabel dat echter anders aan. Het maakt nu duidelijk dat een beding van aanwas met inlegcompensatie, gesloten voor 19 september 2018, toch geldig is. Dus met andere woorden is enkel een beding van aanwas met inlegcompensatie gesloten vanaf die datum ongeldig.
