Het zwangerschapsverlof is voor mama’s tegenwoordig een evidentie. Toch merkt men dat ook steeds meer vaders ouderschapsverlof opnemen. Dit zou alles te maken hebben met het beperkt vaderschapsverlof, dat men op die manier tracht te compenseren. Maar hoe lang kan je nu als vader thuisblijven bij de geboorte van jouw kind en welke opties zijn er?
# 1. Recht op vaderschaps- of geboorteverlof
Wanneer je vader wordt, heb je als werknemer recht op tien dagen vaderschaps- of geboorteverlof. Die tien dagen moeten opgenomen worden binnen een termijn van vier maanden vanaf de dag van de bevalling. Hetzelfde recht kent men ook toe aan meeouders, hoewel daar extra voorwaarden worden gesteld.
Vergoeding: je hebt tijdens de eerste drie van het vaderschaps- of geboorteverlof recht op het behoud van het loon. Gedurende de andere zeven dagen heb je recht op een uitkering.
Wat als zelfstandige? Als zelfstandige zijn jouw sociale rechten veel beperkter. Zo heb je geen recht op vaderschapsverlof. Wel is het zo dat Federaal Minister voor Zelfstandigen, Denis Ducarme, hier verandering in wil brengen. In de loop van 2019 zou er meer duidelijkheid moeten zijn.
# 2. Recht op adoptieverlof
Homoseksuele koppels kunnen zich niet op het vaderschaps- of geboorteverlof beroepen. Het geboorteverlof is immers verbonden aan de geboorte van het kind waarmee men op dit moment samenwoont of is gehuwd. Hier kan het adoptieverlof wel soelaas bieden. Ook in klassieke gevallen van adoptie gelden deze regels.
Het adoptieverlof kan opgenomen worden tot het kind acht jaar is. Hierbij heb je recht op maximaal zes weken adoptieverlof voor de adoptie van een kind jonger dan drie jaar bij het begin van het verlof of maximaal vier weken adoptieverlof voor de adoptie van een kind van drie tot en met zeven jaar bij het begin van het verlof. Indien het kind minimaal 66% mentaal of fysiek gehandicapt is, moeten deze termijnen maal twee worden gedaan.
Bovendien stelt men een aantal vereisten aan het adoptieverlof. Zo moet het adoptieverlof steeds minimaal een week duren, moet het opgenomen worden per volledige week en moet het adoptieverlof beginnen lopen binnen 2 maanden na de inschrijving van het kind als gezinslid.
Een bijkomstig voordeel is dat je tijdens de periode van het adoptieverlof een bescherming tegen ontslag geniet.
Vergoeding: je hebt tijdens de eerste drie dagen van het adoptieverlof recht op loon van jouw werkgever. Voor de andere dagen ontvang je een uitkering van het ziekenfonds.
Wat als zelfstandige? Als zelfstandige heb je recht op een adoptie-uitkering. Hiervoor moet je een schriftelijke aanvraag indienen bij het ziekenfonds en er een attest van de gemeente aan toevoegen. Je krijgt een forfaitair weekbedrag waarop 11,11% bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden. Ik nam even contact op met Partena Ziekenfonds, waar men mij meedeelde dat het forfaitair bedrag er 484,90 euro zou bedragen (2018).
# 3. Als vader moederschapsrust opnemen
In uitzonderlijke gevallen kan je als vader de moederschapsrust laten omzetten.
Het gaat in de eerste plaats om het geval van het overlijden van de moeder. In dit geval mag je als vader het deel van de moederschapsrust dat nog niet opgenomen was, overnemen.
Wanneer de moeder bovendien meer dan zeven dagen is opgenomen in het ziekenhuis maar het kind wel naar huis mag, kan je als vader eveneens de moederschapsrust laten omzetten. Wel blijft de omzetting beperkt tot het moment dat de moeder uit het ziekenhuis wordt ontslagen.
# 4. Recht op ouderschapsverlof
Als vader kan je naast het geboorteverlof ook ouderschapsverlof opnemen. Het gaat om een stelsel dat kan worden opgenomen door:
- De biologische ouders;
- De persoon die het kind heeft erkend;
- De adoptieouders;
- De meemoeder waarmee de verwantschap is vastgesteld.
Het ouderschapsverlof kan je opnemen tot het kind twaalf jaar wordt, maar er moet wel aan een anciënniteitsvoorwaarde voldaan zijn. Het gaat in de praktijk om een opschorting van de arbeidsovereenkomst gedurende vier maanden, waarbij je de keuze hebt tussen vier regimes:
- 100% schorsing van de arbeidsovereenkomst gedurende vier maanden
- 50% (halftime) schorsing van de arbeidsovereenkomst gedurende acht maanden;
- 20% schorsing (één werkdag per week afwezig) van de arbeidsovereenkomst gedurende 20 maanden.
Binnenkort zal men er ook de mogelijkheid aan toevoegen om een halve dag per week (bv. woensdagnamiddag) of één volledige dag per twee weken de arbeidsovereenkomst op te schorten en dit gedurende een termijn van 40 maanden. Momenteel is het wel nog wachten op enkele uitvoeringsbesluiten.
# 5. Opnemen van tijdskrediet met motief
Voor de zorg van een kind tot de leeftijd van acht jaar kan de werknemer ook tijdskrediet met motief opnemen. Indien een onderneming tien werknemers of minder heeft, is de toestemming van de werkgever wel vereist. Bovendien moet er voldaan zijn aan een aantal anciënniteits- en tewerkstellingsvoorwaarden.
Het tijdskrediet met motief kan in de vorm van 1/5de loopbaanvermindering opgenomen worden gedurende een termijn van maximaal 51 maanden. In sommige gevallen, indien het bijvoorbeeld in een ondernemings- of sectorale cao werd voorzien, kan het ook opgenomen worden in de vorm van een halftijdse of een voltijdse loopbaanonderbreking.
Tip: sluit je vooraf aan bij Partena!
Bij Partena Ziekenfonds kan je van een extra voordeel genieten. Als je bij Partena Ziekenfonds aangesloten bent, dan krijg je voor elk kind dat je er aansluit een geboorte- of adoptiepremie. Bovendien biedt men nog een aantal andere voordelen aan.
In de eerste plaats gaat het om een premie van 200 euro per ouder die aangesloten is bij Partena Ziekenfonds. Indien beide ouders er zijn aangesloten, ontvang je dus een premie van 400 euro.
Eventueel kan je ook kiezen voor een babyrekening. In dit geval krijg je 250 euro per ouder die aangesloten is bij Partena Ziekenfonds. Hierbovenop krijg je ook een kortingsbon van 25 euro per ouder in de gezondheidsshop Shopavita. Je ontvangt dus een maximale premie van 500 euro indien beide ouders bij Partena zijn aangesloten.
In de tweede plaats biedt de verzekering Medicalia een bijkomstige premie van 250 euro bij de geboorte van het kindje.
Je moet wel een wachttijd van twaalf maanden doorlopen. Heb je een kinderwens? Sluit je dan aan nog voor je de zwangerschap inzet.
Sluit je nu aan bij Partena Ziekenfonds en ontvang bij de geboorte van jouw kind een financieel duwtje in de rug. Ook als vader!
